Τι σημαίνει άραγε να είσαι γιατρός στην Κούβα;
Μήπως ένας άλλος μικρός Θεός, όπως στην Ευρώπη στην Αμερική;
Με μια σπιταρόνα, την αμαξάρα, το ιδιωτικό ιατρείο, καταθέσεις και για αρκετούς που έχουν “ξεχάσει” και τον όρκο του Ιπποκράτη, φακελάκια, αμοιβές από φαρμακευτικές κ.τ.λ. Θεμιτά ή αθέμιτα, όλα είναι παράγωγα μιας “επένδυσης” κυρίως οικονομικής που κάνει κάποιος ή και οικογένεια του, για να σπουδάσει γιατρός.
Και εκεί πάνω σε αυτό το αλισβερίσι, ίσως χάνεται η ουσία. Γίνεσαι γιατρός, με κόστος αν δεν αντισταθείς, να “χαθείς” σαν άνθρωπος. Σίγουρα υπάρχουν και πάντα θα υπάρχουν γιατροί που θα τιμούν τον όρκο τους και πρώτα από όλα θα τιμούν την αξιοπρέπεια τους και την ανθρωπιά τους. Άσχετα από το οποίο κόστος έχουν πληρωμένο για να φτάσουν στο να είναι γιατροί.
Αλλά μην ανησυχείτε, εδώ είναι Κούβα. Εδώ δεν έχει Θεούς και δαίμονες. Εδώ έχει ανθρώπους που έχουν σπουδάσει γιατροί, είναι γιατροί και έχουν παραμείνει άνθρωποι.
Εδώ ο γιατρός είναι ο γείτονάς σου, μένει σε ένα ίδιο ή και χειρότερο σπίτι από το δικό σου. Δεν έχει αυτοκίνητο, που εσύ ίσως έχεις και εάν έχει ίσως ήταν του παππού του, του πατέρα του ή στην καλύτερη του τα χάρισε το κράτος – ναι το κράτος, για να τιμήσει την προσφορά του, τον αγώνα του για την συμμετοχή του σε ιατρικές αποστολές για πολλά χρόνια έξω από την Κούβα. Σε αποστολές που ίσως μπορεί και να μην γύριζε ζωντανός. Όπως στην Αφρική για την βοήθεια στην καταπολέμηση του Έμπολα.
Και μην σοκαριστείς όταν μάθεις ότι εδώ ένας μέσος γιατρός παίρνει περίπου στα 60 - 80 δολάρια τον μηνά όταν κάποιος συνάδελφος του στην Ευρώπη παίρνει σχεδόν το ίδιο για μια επίσκεψη.
Μην ανησυχείτε εδώ οι γιατροί δεν είναι Θεοί. Περπατούν ανάμεσα μας. Δεν έχουν ιδιωτικά ιατρεία, δεν υπάρχουν φαρμακευτικές εταιρείες να τους δίνουν, το “κάτι τις” και όταν θα πας να τον λαδώσεις, όχι για να σε προσέξει παραπάνω, ( αλλά γιατί ρε αδελφέ, έτσι από ευγνωμοσύνη, διότι ξερεις ότι θα κάνει αυτο που μπορεί και ξέρει ), ίσως χρειαστεί να του αγοράσεις και κανα αναψυκτικό μαζί με ένα σάντουιτς ζαμπόν με τυρί. Ίσως και να του πας και κανα μπουκάλι ρούμι, τον 3,10 ευρώ περίπου όταν θα βγεις από το νοσοκομείο.
Μην γελάσετε, έτσι μεταφράζουμε εδώ την αγάπη μας και την εκτίμηση μας, μέσα από την δύσκολη οικονομική κατάσταση που υπάρχει.
Μην γελάσετε, γιατί μπορεί αυτό το ίδιο σάντουιτς, το αναψυκτικό ο γιατρός να το μοιραστεί μαζί σας στο γραφείο του, ρωτώντας σας πράγματα για την οικογένεια σας και για εσάς. Λες και σας ξέρει.
Αυτό είναι όλο; Χρήματα; Όχι απλά δεν θα τα πάρει, διότι ξέρει της οικονομικές δυνατότητες του Κουβανικού λάου, λαός είναι και ο ίδιος, αλλά μπορεί να στα πετάξει” και στα μούτρα, αν κάποιος όπως εγώ - που έχω μια καλύτερη οικονομική κατάσταση από πολλούς Κουβανούς – προσπαθήσει να πει έτσι το ευχαριστώ του.
Εν έτη 2004 όταν πρωτοήρθα στην Κούβα, μου συνέστησαν από την Ελλάδα, να κάνω ένα εμβόλιο για την ηπατίτιδα Β. Το οποίο τότε, δεν έχω εικόνα σήμερα, ήταν τριπλό. Δηλαδή 3 δόσεις. Έκανα λοιπόν της 2 δόσεις στην Ελλάδα. Αν δεν με απατά η μνήμη μου πλήρωσα περίπου 30 ευρώ, την δόση πάνω κάτω. Την τρίτη λοιπόν την έκανα εδώ. Δωρεάν.
Και στην κίνησή μου να αφήσω στον γιατρό κάποια χρήματα, ( απλά από ευχαρίστηση και λόγω της συμπεριφοράς και αντιμετώπισης του, προς εμένα – ούτε να προσβάλω ήθελα, ούτε να δείξω ότι έχω χρήματα ), απλά αυτός μου είπε κάτι, που το θυμάμαι μετά από 16 και χρόνια. Και θα το θυμάσαι πάντα.
Μου είπε: Θέλεις να με πληρώσεις; Εντάξει. Εδώ η υγεία έχει μια τιμή για όλους και αυτή η τιμή είναι δωρεάν. Είμαι ήδη πληρωμένος.
Τότε είπα: "καλά μαλα… είναι και δεν παίρνει τα χρήματα;”. Συγχωρήστε με, για την έκφραση, τότε ήμουν στα πρώτα βήματα εδώ, δεν ήξερα. Στην πορεία έμαθα. Τα καλά και τα άσχημα.
Μην ανησυχείτε λοιπόν. Εδώ οι γιατροί δεν είναι Θεοί. Είναι πρώτα άνθρωποι. Πάνε σε αποστολές στο εξωτερικό και δίνουν την βοήθεια τους όπως μπορούν, όπου μπορούν και τους επιτρέπει όχι η Κούβα, αλλά ο υπόλοιπος κόσμος. Ήρωες, αγωνιστές, Θεοί, εργαλείο προπαγάνδας, πολίτικο εργαλείο; Όπως και να θέλει να ονομάσεις τους Κουβανούς γιατρούς, θα πρέπει να συν υπολογίσεις στο¨κουμπιουτεράκι” τον υπολογισμών σου και τα εξής:
Αυτοί οι άνθρωποι πάνε για χρόνια σε αποστολές στο εξωτερικό, με εντολή του Κουβανικού κράτους και φυσικά, όσοι δεν θέλουν να πάνε, δεν πάνε σε διεθνείς αποστολές.
Αφήνουν πίσω τους οικογένειες και παιδία, που ίσως κάνουν και 2 χρόνια για να τα ξαναδούν. Και αν πείτε ότι το κάνουν για τα χρήματα ή μόνον για τα χρήματα, εγώ θα σας πω ότι το κάνουν και για την ιδεολογία τους, για την ανθρωπιά και την αλληλεγγύη που είναι “ποτισμένη” μέσα τους στο DNA τους.
Σε μια από της περιόδους της ζωής μου, μια σύντροφος μου εδώ, ήταν γιατρός. Έλαβε μέρος σε αποστολή στο εξωτερικό. Όχι για πολλά χρόνια στα αλήθεια. Άφησε πίσω της λοιπόν, Μανά, Πάτερα, οικογένεια. Έφυγε για μια χώρα, που δεν ήξερε τίποτα και σίγουρα μια χώρα, που οι συνθήκες υγιεινής και περίθαλψης ήταν άσχημες. Και στο φινάλε δεν είναι η χώρα της. Πολλοί κίνδυνοι και μεγάλο το ρίσκο.
Όταν την ρώτησα γιατί το κάνει, εάν έχει καλά χρήματα εκεί, αν έχει προνομία, αν έχει …. . Μου απάντησε λέγοντας μου: “Μου το ζητάει η Πατρίδα μου. Μου το ζητάει, αυτό που έχω μέσα μου και δεν μπορώ να το αρνηθώ. Είμαι γιατρός”.
Ίσως κάποιος πει, ναι, ναι, ναι, αλλά και μεγάλη η αμοιβή τους. Ναι, ναι, ναι, να μην σας αδικήσω στην σκέψη σας. Μεγάλη η αμοιβή τους. Η όποια είναι ο μισθός τους εδώ, ο όποιος συνεχίζει να μπαίνει στον λογαριασμό τους όσο είναι στο εξωτερικό και στην καλύτερη, καμιά 400 δολάρια τον μηνά εκεί που θα είναι.
Χρήματα που όσο και φτηνά να είναι, εκεί που είναι, θα πρέπει να καλύψουν κάποιοι την διαμονή τους, τη διατροφή τους, τα τηλεφωνά στην οικογένεια τους, τα αλλά προσωπικά τους έξοδα, διότι άνθρωποι είναι θέλουν να πιουν κάνα ποτό, να πάνε σε κάποιο εστιατόριο και να μαζέψουν και χρήματα, ώστε να φέρουν κάποια αντικείμενα – κυρίως ηλεκτρικές συσκευές – αλλά και δώρα στην πατρίδα για την οικογένεια.
Δύσκολο λοιπόν αυτό το σενάριο της μεγάλης αμοιβής, όσο καλοπροαίρετα και να πλασάρεται. Εκτός και αν νομίζετε ότι εκεί που πάνε οι Κουβανοί γιατροί, δεν τρώνε, δεν πίνουν, δεν τηλεφωνούν στης οικογένειες τους, κοιμούνται σε κοινόβια και γενικά είναι από την δουλεία στο νοσοκομείο, απευθείας στο σπίτι. Εκτός εάν νομίζετε ότι είναι ρομπότ. Και δεν επιθυμούν τίποτα. Μόνον να δουλεύουν.
Κάντε λοιπόν τους λογαριασμούς σας και θα καταλάβετε ότι, σίγουρα η υλική ανταμοιβή, δεν είναι μεγαλύτερη από την ηθική ανταμοιβή που εισπράττουν αυτοί οι άνθρωποι – γιατροί, όπου και εαν πάνε να συνδράμουν.
Και αυτό το ξέρει το Κουβανικό κράτος και τιμάει αυτούς τους γιατρούς. Τιμάει την αλληλεγγύη και των ανθρωπισμό τους. Τιμάει την προσωπική τους θυσία. Για αυτό, όταν κάποιοι γιατροί συμπληρώσουν κάποια χρόνια – αρκετά σε αποστολές εκτός της χώρας όταν θα επαναπατριστούν, το κράτος για την πρόσφορα τους, στο παγκόσμιο σύνολο, αλλά και την προσφορά τους στα πιστεύω της Επανάστασης, τους ανταμείβει, δίνοντας τους το δικαίωμα σε ένα μεταχειρισμένο αυτοκίνητο ή ένα διαμέρισμα.
Ποσό “ξένα” είναι αυτά για πολλούς συναδέλφους των Κουβανών γιατρών, που ανήκουν στον “πρώτο κόσμο” και αμείβονται με χιλιάδες δολάρια το μηνά, χρήματα που ένας Κουβανός γιατρός στην καλύτερη των περιπτώσεων θα χρειαστεί χρόνια, πολλά χρόνια εργασίας για να τα αποκτήσει.
Σκεπτόμενος ότι ίσως κάποιος από εσάς, θα ρωτήσει: καλά το Κουβανικό κράτος δεν τους “νοικιάζει”; Τα αλλά κράτη που τους ζητάνε, δεν πληρώνουν το Κουβανικό κράτος; Σωστές και εύλογες οι ερωτήσεις. Απλά να πω, διότι ξέρω, ότι στην πλειοψηφία των περιπτώσεων οι Κουβανοί γιατροί πάνε σε αποστολές, με το χαμηλότερο δυνατό τίμημα και με διακρατικές συμφωνίες. Ένα τίμημα, το οποίο καλύπτει το ελάχιστο της διαμονής και διαβίωσης ενός γιατρού σε αυτές της χώρες. Σε κάποιες χώρες, όπως στην Αφρική πάνε τελείως δωρεάν και το Κουβανικό κράτος καλύπτει τα πάντα.
Σε κάποιες χώρες, πχ στην Βραζιλία, το τίμημα, αν θέλετε, ήταν ίσως πιο υψηλό. Και είπα Βραζιλία, διότι είναι σχετικά πρόσφατη η απόφαση του κ. Bolsanaro να φύγουν οι Κουβανοί γιατροί που ήταν στην Βραζιλία. Χιλιάδες γιατροί και ιδιαίτερα στην πλειοψηφία τους κατανεμημένοι σε δύσκολα και απομακρυσμένα σημεία της χώρας. Απόφαση πολιτική και όχι οικονομική, διότι περίπου τα 400 – 500 δολάρια που μπορεί να είναι το κόστος ενός Κουβανού γιατρού εκεί, εύκολα μια οικονομία σαν της Βραζιλίας μπορεί να τα καλύψει. Σε συνάρτηση με τα ποσά παίρνει ένας Βραζιλιανός γιατρός και μάλιστα αρκετοί από αυτούς αρνούνται να υπηρετούν σε απομακρυσμένες και δύσβατες περιοχές. Τώρα τι αξία έχουν αυτά τα χρήματα που αμείβονται οι Κουβανοί γιατροί στην Βραζιλία και ποσό μπορείς να περάσεις καλά με αυτά, αυτό είναι ένα άλλο θέμα. Και μην ξεχνάτε ότι πολλές από της συμφωνίες, διακρατικές, δεν αφορούν καν χρήματα, αλλά πληρωμή με προϊόντα.
Δίκαιο θεωρώ για ένα κράτος όπως η Κούβα, που έχει "επενδύσει", αν και δεν είναι απόλυτα σωστή αυτή η έκφραση που χρησιμοποιώ ή τόσο ωμά όπως την αναφέρω (δεν έχω άλλη αυτήν την στιγμή στο μυαλό μου ) και έχει δαπανήσει σαν κράτος τεράστια ποσά, για να έχει γιατρούς και μάλιστα γιατρούς ποιότητας, να πληρώνεται για της οποίες υπηρεσίες αυτού του είδους.
Δίκαιο γιατί, το δικό σου κράτος, ( λέγε με Βραζιλία ή όπως θες ), που δεν έχει επενδύσει σε γιατρούς ή το κόστος που πρέπει να πληρώσει κάποιος ιδιώτης για να γίνει γιατρός είναι πολύ υψηλό, να πληρώνει για αυτήν την παροχή. ή το κόστος που πρέπει να πληρώσεις εσύ σαν κράτος για να πάνε οι γιατροί εκεί που θέλεις, στης περιοχές που θέλεις είναι μεγάλο.
Σωστό και ηθικό είναι η Κούβα, να κοστολογεί αυτές της υπηρεσίες στο ελάχιστο δυνατό ( και πολλές φορές δωρεάν απολύτως ) και πάντα με γνώμονα την αλληλεγγύη και τον ανθρωπισμό, να τις προσφέρει στο κόσμο, όπου χρειάζονται και ζητούνται.
Σωστό και ηθικό είναι αυτοί οι άνθρωποι, οι Κουβανοί γιατροί να πληρώνονται έστω και αυτό το λίγο. Διότι πάντα θα πρέπει να θυμόμαστε ότι και αυτοί έχουν οικογένειες να θρέψουν και προσωπικές ανάγκες. Διότι πάντα θα πρέπει να θυμόμαστε ότι είναι άνθρωποι και αυτοί. Δεν είναι Θεοί.
Κλείνω εδώ, ένα άρθρο που σίγουρα δεν φτάνει. Το να είσαι γιατρός στην Κούβα, είναι ίδιο με το να είσαι γιατρός όπως και σε οποιαδήποτε χώρα του κόσμου. Η ουσία, ο στόχος είναι και στις δυο περιπτώσεις να παραμένεις πρώτα άνθρωπος. Αυτή η ουσία θα χωρίζει πάντα τους “Θεούς” γιατρούς και τους ανθρώπους γιατρούς.
Αβάνα, 22/5/2020
Με εκτίμηση
NA
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου