Βαδίζει η Κούβα προς τον κομμουνισμό ;

O τίτλος είναι παραπλανητικός. Το πραγματικό ερώτημα είναι αν μπορεί μια σοσιαλιστική χώρα να φτάσει μόνη της στον κομμουνισμό ή αλλιώς, αν ο κομμουνισμός είναι παγκόσμιο σύστημα ή μπορεί  και να υπάρξει ως νησίδα στον καπιταλιστικό κόσμο.

Ερωτήσεις πολυτελείας -θα μπορούσε να πει κανείς-  στην εποχή της  παγκόσμιας κρίσης και του εκφασισμού  της αστικής πολιτικής διαχείρισης. Ερωτήσεις  που όμως  στοιχειώνουν κάποιους από μας, ειδικά αυτούς που στον καιρό τους έλαβαν ως  απαντήσεις τις  θεωρίες του “αναπτυγμένου σοσιαλισμού, του “παλλαϊκού κράτους” κ.α.

Θεωρίες που σκοπό είχαν να καλύψουν τη γραμμή   συμβιβασμού με τον μεγάλο αντίπαλο και να συσκοτίσουν  το βασικό: Ότι  ο σοσιαλισμός είναι δρόμος, είναι η μετάβαση στον κομμουνισμό  και  διαρκεί μια ολόκληρη ιστορική εποχή.

Εποχή που ξεκίνησε  με την επανάσταση των μπολσεβίκων το 1917  και επιβεβαιώθηκε στο δυτικό ημισφαίριο με την κουβανική επανάσταση, η οποία εξακολουθεί να το υπενθυμίζει  μέχρι και σήμερα,  εποχή  υποχώρησης, άμυνας και  προετοιμασίας.

Η  κουβανική επανάσταση όμως, είναι κάτι παραπάνω από μια ρομαντική  υπενθύμιση της εποχής της μετάβασης. Είναι το ζωντανό παράδειγμα όχι μόνο του αναγκαίου, αλλά και του  “εφικτού”  αυτής της μετάβασης.

Τα πολιτικό ρεύμα που αντιπροσωπεύει “μολύνει και μεταλλάσει” τα επαναστατικά κινήματα όλου του κόσμου, ιδιαίτερα  -για ευνόητους λόγους-  της  Λατινικής Αμερικής. Δεν πρόκειται απλά  για την αίγλη της παλαιάς ένοπλης πάλης, και μάλιστα εκ του ασφαλούς. Ούτε  για  κάποια ανάγκη ύπαρξης και υπεράσπισης κάποιου υπαρκτού (σοσιαλισμού), ακόμα και σήμερα που το είδος τελεί  υπό εξαφάνιση.

Η κουβανική επανάσταση δεν είναι απλά πολύ σκληρή για να πεθάνει, η επιβίωσή της  και μόνο  είναι το ζωντανό παράδειγμα, ο κόπος και ο τρόπος θανάτου του παλιού κόσμου στην εποχή της παντοδυναμίας του.

Από τη δεκαετία του 90 ακόμα, έχει εξαγγελθεί με χαρά από τους άσπονδους εχθρούς, αλλά και με φόβο από τους άσπονδους φίλους της, η καταστροφή και ο εκφυλισμός της κουβανικής επανάστασης.

Από την Ειδική Περίοδο, τις επισκέψεις του Πάπα, τις μεταρρυθμίσεις των τελευταίων χρόνων, και ανάμεσα σε αυτά τον κάθε φορά θάνατο του Φιντέλ (που είναι το μόνο που σίγουρα θα συμβεί κάποτε) , τα “γραφεία στοιχημάτων” έπαιρναν φωτιά, όμως η Κούβα πάντα έβγαινε νικήτρια.

Το τελευταίο επεισόδιο διαρκείας αυτής της εκστρατείας, που ξεκίνησε με την απελευθέρωση των 5 το Δεκέμβρη, συνεχίζεται  μέχρι σήμερα  με αφορμή τη Σύνοδο του Παναμά και τη  συνεχιζόμενη αργή εξομάλυνση των σχέσεων Κούβας – ΗΠΑ. Εξομάλυνση που  δεν έχει φτάσει ακόμα μέχρι την άρση του αποκλεισμού (εμπάργκο), απλά πλησιάζει προς την αποκατάσταση διπλωματικών σχέσεων με το άνοιγμα πρεσβειών.

Όμως,  είναι ανεπίτρεπτη υποχώρηση η σύναψη διπλωματικών σχέσεων μεταξύ σοσιαλιστικών  και καπιταλιστικών χωρών ; Ποιές  σοσιαλιστικές χώρες ( από τις πρώην) δεν είχαν διπλωματικές (και οικονομικές) σχέσεις με τις ΗΠΑ και τις άλλες καπιταλιστικές χώρες;

Παρ’ όλα αυτά, θα μπορούσαν να γίνουν ανεπίτρεπτες υποχωρήσεις σε μια τέτοια διαπραγμάτευση εξομάλυνσης των διακρατικών σχέσεων, ειδικά  με την υπερδύναμη των ΗΠΑ. 

Για να κρίνουμε την ατζέντα των διαπραγματεύσεων, ας δούμε τις θέσεις της κουβανικής πλευράς, όπως εκφράστηκαν επίσημα από την κουβανική κυβέρνηση τον Ιούλιο του 2009 (Ramirez Cañedo 2015 I, Λ.Καλτσώνη,Σχέσεις ΗΠΑ - Κούβας: ζητήματα τακτικής και στρατηγικής ).

1.   Απελευθέρωση των Κουβανών που κρατούνταν στις φυλακές των ΗΠΑ κατηγορούμενοι ψευδώς ως τρομοκράτες.

2.   Άρση του οικονομικού, εμπορικού και χρηματοπιστωτικού αποκλεισμού.

3.  Διαγραφή της Κούβας από τη λίστα του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ με τις χώρες που προωθούν την τρομοκρατία.

4. Κατάργηση του νόμου που παρέχει κίνητρα στους Κουβανούς να μεταναστεύσουν παράνομα στις ΗΠΑ.

5.  Επιστροφή της περιοχής του Γκουαντάναμο.

6.  Διακοπή των ραδιοτηλεοπτικών παρεμβολών των ΗΠΑ.

7. Διακοπή της χρηματοδότησης των αντεπαναστατικών αντικουβανικών οργανώσεων εντός και εκτός Κούβας

8.  Αποζημίωση της Κούβας για τις ζημίες του μακροχρόνιου αποκλεισμού.

9. Ξεπάγωμα και επιστροφή των λογαριασμών του Κουβανικού κράτους.

Από τα παραπάνω μόνο το 1 και το 3 έχουν μέχρι τώρα υλοποιηθεί, και σε κάθε περίπτωση θα μπορούσαν να αποκατασταθούν διπλωματικές σχέσεις και πριν από αυτό.

Κοινή βάση τόσο των ευσεβών πόθων των εχθρών, όσο και της ανησυχίας των φίλων, είναι η βεβαιότητα ότι το δολάριο (το οποίο κυκλοφορεί ελεύθερα στην Κούβα  από το 90, τα τελευταία χρόνια ως CUC)  θα επιβληθεί τελικά στις ιδέες, έστω κι αν αυτές είναι επαναστατικές.  Πρόκειται για μεγάλη συζήτηση, που  δεν είναι  του παρόντος γραπτού.

Ας μείνουμε στην εικόνα, που πράγματι είναι χίλιες λέξεις.  Κάποιοι φίλοι μελαγχόλησαν βλέποντας την εικόνα της χειραψίας του Ραούλ με τον Ομπάμα. Τα μίντια  “πούλησαν” την εικόνα σαν αισθητική αποκαθήλωση της ασυμβίβαστης Κούβας.

Το κλίμα βέβαια τόσο στη Σύνοδο του Παναμά, όσο και σε όλη τη Λατινική Αμερική ήταν εντελώς διαφορετικό. Η Λατινική Αμερική εισέπραξε αυτή την εικόνα σαν άλλη μία νίκη, αντίστοιχη της απελευθέρωσης των Πέντε, τόσο στους δρόμους όσο και σε κρατικό επίπεδο στην ίδια τη Σύνοδο (32-2).

Υπάρχει όμως και άλλη εικόνα , αυτή  της πολυπληθούς κουβανικής αντιπροσωπείας, που μαζί με τους υπόλοιπους λατίνους που συμμετείχαν στα παράλληλα κινηματικά φόρουμ της Συνόδου, διαδηλώνουν ενάντια στο δολοφόνο του Τσε και τους βομβιστές του Μαιάμι  και περιφρουρούν  το μνημείο του Χοσέ Μαρτί έξω από την κουβανική πρεσβεία, που επιχείρησαν να  το βεβηλώσουν.

Οι χίλιες λέξεις αυτής της δεύτερης εικόνας εκεί, είναι απλά η καθημερινότητα. Εμείς όμως, στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, βλέπουμε  την εικόνα των μαχητών ενός κόμματος εξουσίας, ηλικίας  πενήντα ετών και κάτι,  και δεν μπορούμε να αποφύγουμε κάποιες συγκρίσεις …

Στα πρόσωπα των κουβανών διαδηλωτών στον Παναμά, βλέπουμε να ζει ο Νέος Άνθρωπος που περιέγραψε ο Τσε. Βλέπουμε  την Κούβα να βαδίζει προς τον κομμουνισμό, τον κόσμο όλο να βαδίζει κατά κει, μέσα από τη φωτιά και το τσεκούρι της εποχής της μετάβασης.

atexnos.gr