Por: Abel Aguilera Vega
 |
| Ο Φιντέλ Κάστρο με τον Κουβανό επιστήμονα Agustín Lage Dávila. Φωτογραφία: Αρχείου. |
Η νεοπλασία είναι μια ασθένεια που συνοδεύει την ανθρωπότητα από τις απαρχές της ως είδος. Με την ανάπτυξη των ιατρικών επιστημών και την επιστημονική πρόοδο, κατέστη δυνατό να μάθουμε περισσότερα
Λογικά, η Κούβα δεν ξεφεύγει από αυτή τη μάστιγα, όπου αποτελεί μία από τις κύριες αιτίες θανάτου.
Πρώιμες ιστορικές καταγραφές
Ο καρκίνος είναι μια πολύ παλιά ασθένεια, αν και συχνά γίνεται λόγος γι' αυτόν στη σύγχρονη εποχή. Το 1935, ο Δρ Ernest Lawrence περιέγραψε έναν όγκο οστού σε ένα οστό γνάθου που βρέθηκε στην Ανατολική Αφρική, το οποίο ανήκε σε ένα άτομο που έζησε στην πρώιμη εποχή του Πλειστόκαινου, μεταξύ 1 600 000 και 100 000 π.Χ.
Η ασθένεια έχει επίσης βρεθεί σε σκελετικά υπολείμματα που χρονολογούνται από την 5η Δυναστεία της Αρχαίας Αιγύπτου, περίπου την τρίτη χιλιετία π.Χ. Από τον αιγυπτιακό πολιτισμό σώζονται περιγραφές σε παπύρους αυτού που οι ειδικοί σήμερα θεωρούν αναμφισβήτητα ότι είναι καρκίνος της ουροδόχου κύστης, πολύ συχνός εκείνη την εποχή, που προκαλείται από την παρασιτική μόλυνση του Schistosoma Haematobium. Υπάρχουν επίσης καταγραφές για καρκίνο του μαστού από την πρώτη περίπου χιλιετία π.Χ., ενώ έχουν βρεθεί ακόμη και μουμιοποιημένα ανθρώπινα λείψανα με την παρουσία οστεοσαρκώματος.
 |
| Κομμάτι του παπύρου Edwin Smith, μια από τις παλαιότερες γραπτές αναφορές παρουσίας του καρκίνου. Φωτογραφία: Αρχείο. |
Οι πρώτες ιστορικές αναφορές του καρκίνο συναντούνται στους Έλληνες. Ο Ηρόδοτος περιγράφει στις Ιστορίες του την περίπτωση της πριγκίπισσας Άθοσας, συζύγου του Δαρείου Α΄, βασιλιά της Περσίας, η οποία παρατήρησε ένα εξόγκωμα στο στήθος της και, αφού το απέκρυψεγια αρκετό καιρό από σεμνότητα, δέχτηκε τελικά να αφαιρέσει το στήθος της από τον Έλληνα δούλο της, τον Δημοκήδη, και μαζί με αυτό και τον κακοήθη όγκο που σίγουρα θα είχε.
Ο Ιπποκράτης, ο πατέρας της ιατρικής, ήταν ο πρώτος που έδωσε όνομα σε αυτούς τους όγκους. Για να περιγράψει τα ελκώδη ογκίδια χρησιμοποίησε τη λέξη καρκινοειδές, που στα ελληνικά σημαίνει καβούρι, επειδή θεωρούσε ότι οι ιστοί των όγκων έμοιαζαν με το κρέας του καβουριού. Από το σημείο αυτό και μετά, οι όροι καρκίνοι και καρκινώματα χρησιμοποιήθηκαν για να περιγράψουν τους όγκους.
Ο Ιπποκράτης πίστευε ότι η ανισορροπία στα τέσσερα κύρια υγρά του σώματος (αίμα, φλέγμα, κίτρινη χολή και μαύρη χολή) ήταν οι αιτίες των ασθενειών. Στην περίπτωση του καρκίνου, τον απέδιδε σε υπερβολική συγκέντρωση μαύρης χολής και συνιστούσε δίαιτα, ξεκούραση και άσκηση για την αποκατάσταση της ισορροπίας. Εάν αυτό δεν λειτουργούσε, συνιστούσε κάθαρση και χειρουργική επέμβαση, εάν το καρκίνωμα δεν ήταν πολύ "βαθιά ριζωμένο".
Η θεωρία του Ιπποκράτη για τη μαύρη χολή πέρασε από την Ελλάδα στη Ρώμη και στα γραπτά του πιο γνωστού διαδόχου του, του Γαληνού της Περγάμου (129-216 μ.Χ.). Η ταξινόμηση των όγκων και των αιτιών που θεωρούσε ότι τους προκαλούσαν επηρέασε τους γιατρούς για περισσότερα από 1.500 χρόνια. Ο Γαληνός είναι επίσης υπεύθυνος για τη χρήση της λέξης "oncos" , η οποία στα ελληνικά σημαίνει "μάζα" ή "φλεγμονή", για την περιγραφή των όγκων. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο αποκαλούμε "Oncología" την ειδικότητα της ιατρικής που μελετά και θεραπεύει τον καρκίνο.
Μετά την πτώση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας το 476, πολλά από τα διδάγματα του Ιπποκράτη και του Γαληνού ξεχάστηκαν και ελάχιστα συμβουλεύονταν τα γραπτά τους κατά τη μεσαιωνική περίοδο. Η τιμητική εξαίρεση ήταν η ίδρυση τον 10ο αιώνα της Ιατρικής Σχολής του Σαλέρνο, της πρώτης στην Ευρώπη. Εκεί ο χειρουργός Guy de Chauliac συνέταξε μια εκτενή περιγραφή των όγκων και της θεραπείας τους.
Αυτό άλλαξε με την έλευση της Αναγέννησης και την εφεύρεση της τυπογραφίας από τον Γουτεμβέργιο σχεδόν μια χιλιετία αργότερα, η οποία κατέστησε δυνατή την εκτύπωση πολλών έργων της αρχαιότητας και τη διάσωση των ιατρικών γνώσεων της Ελλάδας και της Ρώμης από τον εξοστρακισμό.
Με την προοδευτική πρόοδο της επιστήμης, η θεωρία της μαύρης χολής έμεινε πίσω για να δώσει τη θέση της στους γιατρούς που σταδιακά εισήγαγαν επιστημονικές μεθόδους όπως η παρατήρηση, τα κλινικά δεδομένα και οι παθολογικές μελέτες περιπτώσεων. Η ογκολογία έμελλε να λάβει νέα ώθηση από τον 19ο αιώνα έως σήμερα με την ανάπτυξη της γενετικής, την ανακάλυψη των ακτίνων Χ, το μικροσκόπιο, τη χημειοθεραπεία, την παραγωγή φαρμάκων και την ανάπτυξη των βλαστικών κυττάρων.
Αν και δεν μπόρεσε πάντα να νικήσει, ο αγώνας κατά του καρκίνου δεν σταματά και η Κούβα παραμένει μεταξύ των παγκόσμιων ηγετών σε αυτόν.
Με πρωτοβουλία του διοικητικού συμβουλίου του Συνδέσμου κατά του Καρκίνου, η κυβέρνηση ενέκρινε την κατασκευή χώρων εντός του νοσοκομείου Calixto García. Τελικά, στις 19 Μαΐου 1929, εγκαινιάστηκε το Ινστιτούτο Καρκίνου, το πρώτο κέντρο του είδους του στην Κούβα.
Το 1934 ιδρύθηκε η Κουβανική Εταιρεία Καρκίνου και το 1943, με προεδρικό διάταγμα, εγκρίθηκε η κατασκευή του Εθνικού Νοσοκομείου Καρκίνου, το οποίο θα ονομαζόταν Νοσοκομείο Curie. Τον Μάιο του 1946 άρχισε να λειτουργεί στο Ινστιτούτο Ραδίου το Κέντρο Προληπτικής Ιατρικής, με στόχο τη βελτίωση της ανίχνευσης του καρκίνου.
Με τον θρίαμβο της Επανάστασης το 1959, ο αγώνας κατά του καρκίνου θα λάβει μεγαλύτερη θεσμική υποστήριξη. Την ίδια χρονιά, ο Δρ Zoilo Marinello Vidaurreta, ένας από τους σημαντικότερους Κουβανούς επιστήμονες στον τομέα της ογκολογίας, εξελέγη πρόεδρος της Κουβανικής Εταιρείας Καρκίνου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου