Νέα οικονομικά μέτρα στην Κούβα: Κίνδυνοι και δυνατότητες
Maribel Acosta Damas - Σε τι συνίστανται οι προτεινόμενες αλλαγές στην Κούβα από οικονομική άποψη ;
José Luis Rodríguez - Τα τελευταία εννέα χρόνια, ξεκινώντας από το 2011, όπου προτάθηκαν οι λεγόμενες Κατευθυντήριες Γραμμές της οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής της κουβανικής επανάστασης, σχεδιάστηκαν μετασχηματισμοί σε σχέση με αυτό που είχε γίνει μέχρι το 2008. Το 2009 ξεκινά μια διαδικασία προετοιμασίας, το σχέδιο των κατευθυντήριων γραμμών προετοιμάζεται και συζητείται με τον πληθυσμό. Ήδη το 2011 αυτές οι γραμμές τίθενται στο Συνέδριο του Κομμουνιστικού Κόμματος και υιοθετούνται.
Προηγουμένως, μέχρι το 2008, ακολουθήθηκε σε μεγάλο βαθμό ένα περιεχόμενο βασισμένο σε μεγάλο βαθμό στoν εξισωτισμό, όπου το κράτος θα αναλάμβανε όλους τους κινδύνους καθώς και τις δυσκολίες που αντιμετώπισε η οικονομία του νησιού και ο πληθυσμός θα απολάμβανε όλα τα προερχόμενα από αυτό οφέλη. Έτσι διατηρήθηκαν οι κοινωνικές υπηρεσίες όπως παιδεία, υγεία, πολιτισμός και κοινωνική ασφάλιση, μαζί με μια εξαιρετικά συγκεντροποιημένη οικονομική διαχείριση.
Ο Φιντέλ Κάστρο επιχειρηματολόγησε πολύ πάνω σε αυτό το ζήτημα από την αρχή της ονομαζόμενης Ειδικής Περιόδου και την οικονομική κρίση που προκλήθηκε από την πτώση του Σοσιαλιστικού Στρατοπέδου και τον αντίκτυπο στην οικονομία της Κούβας.
Από τη δεκαετία του '90 έως το 2003-2004, υιοθετείται η απόφαση να συγκεντρωθούν οι εισπράξεις και οι πληρωμές σε ξένο νόμισμα της χώρας, μια πολύ ισχυρή απόφαση που εξηγείται από την οικονομική κατάσταση που αντιμετώπιζε η Κούβα εκείνη την εποχή, όπου έπρεπε να αντιμετωπιστούν πολύ σοβαρά, από οικονομική άποψη ζητήματα, όπως η ενεργειακή κρίση όπου το εθνικό σύστημα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ουσιαστικά κατέρρευσε και αυτά τα κόστη έπρεπε να αναληφθούν από το κράτος. Αυτό δημιούργησε τις συνθήκες για μια μεγάλη συγκεντροποίηση έτσι ώστε οι πόροι να επικεντρώνονται στην καθορισμένη κατεύθυνση και να επιτρέπουν την επίλυση αυτών των προβλημάτων. Αλλά ταυτόχρονα περιόρισε την ανάπτυξη και τη διαχείριση σε εδαφικό και τοπικό επίπεδο.
Έγινε συνείδηση ότι αυτό ήταν το κόστος που έπρεπε να πληρωθεί για να αντιμετωπιστούν οι λύσεις που απαιτούσε η χώρα. Η κατάσταση αυτή διατηρήθηκε μέχρι το 2005, Από το 2005, η κατάσταση αυτή διατηρείται, αλλά εε ένα άλλο διεθνές περιβάλλον που έδωσε στην Κούβα ένα νέο αέρα μέσω της Συμφωνίας με τη Βενεζουέλα, με την οποία ο Πρόεδρος της Βενεζουέλας Ούγκο Τσάβες κάλεσε να μετατραπούν σε εμπορεύσιμα αγαθά οι υπηρεσίες που είχε προσφέρει η Κούβα. Με άλλα λόγια, η Κούβα θα χρεώσει τις υπηρεσίες που είχε προσφέρει στη Βενεζουέλα από το 1999 και τις οποίες το νησί δεν είχε χρεώσει.
Αυτό μετέτρεψε τον δείκτη του εμπορικού ισοζυγίου, από αρνητικό σε θετικό. Ενισχύθηκε η οικονομική ανάπτυξη εκείνων των ετών. Το 2006, η Κούβα είχε αύξηση πάνω από 12% , γεγονός που έκανε δυνατή την επίλυση της μεγάλης επιδείνωσης των βασικών κοινωνικών υπηρεσιών που είχε παραμείνει από την ειδική περίοδο. Εκείνη την περίοδο, χάθηκε το 51% των καθηγητών βασικής εκπαίδευσης και προκλήθηκε μια μεγάλη ανεπάρκεια του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης και αυτό οδήγησε τον Φιντέλ να διακηρύξει το 1999 τη στρατηγική που ονόμασε “Μάχη των Ιδεών”, την ανάγκη αντιμετώπισης των οικονομικών και κοινωνικών ανισορροπιών.
Η ακολουθία της μάχης των ιδεών αναπτύχθηκε, πρώτον, για τη βοήθεια και την κοινωνική ασφάλιση, την φροντίδα στους πιο ευάλωτους τομείς, μετά με την αποκατάσταση του εκπαιδευτικού συστήματος, η οποία ξεκίνησε με την επάνδρωση των σχολείων με εκπαιδευτικούς που δεν είχαμε εκείνη τη στιγμή. Έπρεπε να εκπαιδεύσουμε επειγόντως δασκάλους, κυρίως βασικής εκπαίδευσης, και μία τρίτη φάση, που δεν μπόρεσε να εκπληρωθεί γιατί ήταν η πιο κοστοβόρα, ήταν η αποκατάσταση των υπηρεσιών δημόσιας υγείας. Από 498 πολυκλινικές , περίπου οι 250 επανεξοπλίστηκαν με την πιο υψηλή τεχνολογία, επιδιώκοντας να βελτιώσουν την ποιότητα των υπηρεσιών υγείας.
Με τη θετική αλλαγή στο εμπορικό ισοζύγιο και με το θετικό αποτέλεσμα που άρχισε να φαίνεται από το 2005 έως το 2008, σημειώθηκε σημαντική πρόοδος. Αυτή η στρατηγική φέρεται εις πέρας σε ένα σκηνικό σκληρής με τον ιμπεριαλισμό. Εξ αυτού, η Μάχη των Ιδεών είχε ως στόχο όχι μόνο την αποκατάσταση των κοινωνικών υπηρεσιών αλλά και την αντιπαράθεση με την αναβίωση της αντεπανάστασης. Από το 2003, ξεκίνησε ένα νέο κύμα επιθετικότητας κατά της Κούβας με τη δημιουργία της “Επιτροπής Βοήθειας για μια ελεύθερη Κούβα” - της κυβέρνησης Μπους -, η οποία ανέβaσε τον αποκλεισμό σε επίπεδα που δεν είχε φτάσει ποτέ πριν, με πολύ έντονη πίεση στην Κούβα από πολιτική και οικονομική άποψη και · και με την επανεμφάνιση τρομοκρατικών δραστηριοτήτων όπως η αεροπειρατεία, βόμβες και πάλι στην Αβάνα, τη δολοφονία ανθρώπων που φρουρούσαν αυτά τα σκάφη και τρομοκρατικές επιθέσεις κάθε είδους. Αυτό αναγκάζει την Επανάσταση να λάβει σκληρά μέτρα όπως η εφαρμογή, σε ορισμένες ακραίες περιπτώσεις, της θανατικής ποινής και η χώρα πρέπει να ενισχύσει την άμυνά της, τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά.
Το 2008 είναι το έτος μιας μεγάλης παγκόσμιας οικονομικής κρίσης που πλήττει επίσης την Κούβα λόγω της αύξησης των τιμών των καυσίμων και των τροφίμων. Το 2008, η Κούβα πλήρωσε 840 εκατομμύρια δολάρια περισσότερο από το συνηθισμένο λόγω της αύξησης των τιμών αυτών των ειδών, ιδίως εκείνων που σχετίζονται με την τροφοδοσία.
Επίσης ατό το έτος καθόρισε μια στροφή στη φροντίδα του ελλείμματος του εξωτερικού κουβανικού δανεισμού, καθώς τα χρήματα δεν επαρκούσαν για την κάλυψη των δικών μας, εσωτερικών αναγκών και των εξωτερικών χρηματοοικονομικών υποχρεώσεων. Ήταν το ορόσημο για μια νέα οικονομική στρατηγική που ξεκίνησε με την διαδικασία εκπόνησης των Οικονομικών και Κοινωνικών Κατευθυντήριων Γραμμών που υποστήριξε ριζικά την αποκέντρωση της οικονομικής διαχείρισης για την αύξηση της αποτελεσματικότητας, και επαναξιολόγησης της ατομικής σχέσης με την οικονομία της χώρας. Με όρους διατήρησης των υπαρχόντων κοινωνιών υπηρεσιών, που για να αυξηθούν ήταν απαραίτητο ήταν απαραίτητη η ανάπτυξη, όχι μόνο σε μακροοικονομικούς όρους αλλά και ατομικά μέσω των μισθών και ώστε να είναι σε θέση να συνεισφέρουν(φορολογικά) στα έξοδα που αυτές οι υπηρεσίες απαιτούσαν
Δηλαδή, παραμένει η έννοια του κράτους ως παρόχου μιας σειράς βασικών υπηρεσιών, αλλά επιπλέον, συνεισφέρουν και τα άτομα που η εργασία τους παρουσιάζει μεγαλύτερη (εισοδηματική) αποδοτικότητα.
· Πολλές από αυτές τις προτεινόμενες οδηγίες δεν εφαρμόστηκαν ποτέ.
· Διπλό νόμισμα μία “Δαμόκλεια Σπάθη” στην κουβανική οικονομία.
· Γιατί έχει καθυστερήσει η νομισματική ενοποίηση;
· Γιατί τώρα, στη χειρότερη οικονομική στιγμή;
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου