Νέα οικονομικά μέτρα στην Κούβα: Κίνδυνοι και δυνατότητες
Por Maribel Acosta Damas/ Fotos: Yaimi Ravelo
Αποκλειστική συνέντευξη με τον José Luis Rodríguez , κουβανό ακαδημαϊκό και πρώην Υπουργό Οικονομίας στα πιο σκληρά χρόνια της λεγόμενης «Ειδικής Περιόδου”.
MAD- Τα προς εφαρμογή τώρα προτεινόμενα μέτρα - με τους κινδύνους που επισημαίνετε - που κινούνται μεταξύ της μεγαλύτερης αποκέντρωσης της οικονομίας, της ενεργητικής αναγνώρισης της τοπικής διαχείρισης και της διάρθρωσης της κρατικής και μη κρατικής παραγωγικής και οικονομικής διαχείρισης, τι αντίκτυπο θα μπορούσαν να έχουν στο σοσιαλιστικό πρόγραμμα της κουβανικής επανάστασης; Θα μπορούσε η Κούβα να παραιτηθεί από τον σοσιαλισμό;
JLR- Είναι σίγουρα μέτρα κινδύνου και ο αντίκτυπός τους πρέπει να αξιολογηθεί κατά τη φάση της εφαρμογής τους. Έχει ειπωθεί: "Εάν κάνουμε λάθη σε κάποιες πλευρές τους, θα πρέπει να τα διορθώσουμε κάποια στιγμή". Αυτό είναι δυνατό να γίνει, αλλά δεν μπορεί να αποφευχθεί ότι υπάρχουν ορισμένα υποκειμενικά κόστη που θα μπορούσαν να αποβούν υψηλά και με αυτήν την έννοια είναι απαραίτητο να έχουμε μια σαφή οπτική εναλλακτικών λύσεων για να ελαχιστοποιήσουμε αυτόν τον αντίκτυπο στο λαό. Και μακάρι να κατορθώσουμε, το πιο περίπλοκο μέτρο που είναι η υποτίμηση του εθνικού νομίσματος , να μπορέσει να ελεγχθεί όσο αφορά τις επιπτώσεις του. Υπάρχουν ακόμη απροσδιόριστες πτυχές, όπως οι λογαριασμοί καταθέσεων του πληθυσμού και το πραγματικό τους νόημα μετά την υποτίμηση και υπό αυτήν την έννοια, η δυνατότητα αποζημίωσης, Όλο αυτό οδήγησε σε αναζήτηση μιας συναίνεσης στην ανώτατη διεύθυνση της χώρας και σε μια σειρά πολύ σύνθετων τεχνικών αναλύσεων με εναλλακτικές λύσεις, αλλά λαμβάνοντας υπόψη ότι πρόκειται για μια πολύ βαθιά αλλαγή στην προέλευση των συντεταγμένων της οικονομίας.
MAD- Και αυτό συνεχίζει ακόμα να είναι σοσιαλισμός;
JLR - Είναι ένα οικονομικό και τεχνικό ζήτημα που πρέπει να επιλυθεί με σοσιαλιστικό τρόπο, επιδιώκοντας να ελαχιστοποιήσει τον αντίκτυπο στον πληθυσμό και να μην κάνει αυτό που κάνει η καπιταλιστική οικονομία, το οποίο προϋποθέτει έμμεσες και ρητές νομισματικές υποτιμήσεις και του οποίου το κόστος πέφτει στον πληθυσμό. χωρίς να έχει επιπτώσεις στο κοινωνικό κόστος του κράτους, με την αύξηση της φτώχειας και των χαμηλών δεικτών ανθρώπινης ανάπτυξης. Δεν το θέλουμε αυτό.
MAD- Πως θα καταφέρουμε να γίνει το αντίθετο ;
JLR - Πρέπει να γίνουν μια σειρά αποζημιώσεων. Για παράδειγμα, στην Κούβα έχει ειπωθεί ότι για να αντισταθμιστεί η αύξηση των τιμών, οι μισθοί θα αυξηθούν 4,9 φορές και οι συντάξεις 5 φορές ...
MAD – Ναι, αλλά αν αυξηθεί ο πληθωρισμός, αν αυξηθούν οι τιμές, η αύξηση των μισθών μπορεί να μην το αντισταθμίσει ...
JLR – Θα το αντισταθμίσει. Αυτό δεν συνεπάγεται σημαντική αύξηση των εισοδημάτων, αλλά συνεπάγεται αποζημίωση, παρόλο που το μοντέλο είναι, αφού οι τιμές ελέγχονται από το κράτος, το εισόδημα να είναι υψηλότερο. Στον μη κρατικό τομέα της οικονομίας, ο οποίος συμβάλλει το 20% στο ΑΕΠ και του οποίου το μερίδιο στην απασχόληση είναι 33% , είναι απαραίτητο να διασφαλιστεί ότι δεν θα σημειωθούν εκρήξεις τιμών καθώς αυτό θα μπορούσε να έχει αρνητικό αντίκτυπο. Αυτές οι μεταβλητές πρέπει να ακολουθηθούν, αν και ο μη κρατικός τομέας δεν μπορεί να ελεγχθεί απόλυτα, διότι αυτά τα μέτρα έχουν, μεταξύ των άλλων στόχων, να καταστήσουν διαφανή τα κόστη.
MAD - Μέχρι τώρα έχουμε μιλήσει για κινδύνους. Ποιες θετικές πτυχές θα επισημαίνατε από αυτές τις αλλαγές;
JLR - Ένα από τα θετικά στοιχεία που θα μπορούσε να συνεπάγεται η εφαρμογή αυτών των μέτρων, είναι πρώτον, ότι δεν προσθέτει ούτε δεκάρα αξίας στο ΑΕΠ, δεν θα δημιουργήσει νέα αξία, θα αντισταθμίσει τις διαφορές των τιμών με το εισόδημα και από την άλλη, θα έχουμε μια οικονομία που θα μπορεί να είναι μετρήσιμη, θα μπορούμε επομένως να θέσουμε συστήματα τόνωσης που θα συνδέονται περισσότερο με τα αποτελέσματα, γιατί δεν θα συγκαλύπτονται από μια μη πραγματική σχέση. Αυτά τα μέτρα ενθαρρύνουν τις εξαγωγικές επιχειρήσεις και αυτό ωφελεί την οικονομία. Θα υπάρξουν παράγωγα αυτών των μέτρων που θα διαμορφώσουν καλύτερες συνθήκες για την οικονομία . Αυτό όμως δεν συνεπάγεται άμεση αλλαγή.
MAD - Μιλάτε για μακροοικονομικές επιπτώσεις ... και για τον πληθυσμό και την ποιότητα ζωής του;
JLR- Εάν τα πράγματα πάνε όπως έχουν προγραμματιστεί, θα πρέπει να υπάρξει μία πρόοδος στις δυνατότητες να ζήσουμε καλύτερα, στη βάση ενός συστήματος που λειτουργεί πιο κοντά στην πραγματικότητα και σύμφωνα με τα αποτελέσματα της παραγωγής αγαθών και υπηρεσιών.
MAD - Θα ήθελα να μου μιλήσετε για τις επιπτώσεις σε ένα ζήτημα για το οποίο έχει υπάρξει πολύ πολεμική στην επαναστατική οικονομία, για την ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων …
JLR- Αυτά τα μέτρα υποδηλώνουν ότι οι παραγωγικές δυνάμεις θα έχουν καλύτερη ανάπτυξη, επειδή αφαιρούν μια μορφή υπολογισμού, που σήμερα δεν είναι πραγματική, αφαιρούνται από την οικονομία τα μπαλώματα που είχαν τοποθετηθεί προκειμένου να ευνοήσουν τους εργαζόμενους, αλλά δεν αντιπροσώπευαν την πραγματική κατάσταση, τώρα θα έχεις τη δυνατότητα δημιουργίας πραγματικών συστημάτων τόνωσης και επομένως αύξησης της παραγωγής και ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων.
MAD – Και πώς τοποθετούμε αυτές τις αλλαγές στο σκηνικό μιας Κούβας με μεγάλη γήρανση του πληθυσμού και με τον παράγοντα της εξωτερικής μετανάστευσης;
JLR- Εάν η ζωή βελτιωθεί, εάν αναπτυχθεί το σύστημα εργασίας, το σύστημα αποδοχών και η αποδοτικότητα στο σύστημα κατανομής πόρων για την επίλυση των προβλημάτων, αυτές οι προβληματικές καταστάσεις επίσης θα βελτιωθούν. Όμως, οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε είναι πολύ μεγάλες γιατί υπάρχουν προβλήματα που συσσωρεύονται εδώ και πολλά χρόνια που δεν μπορούν να επιλυθούν σε ένα έτος, όπως το στεγαστικό και η ανάγκη υψηλών ετήσιων ρυθμών κατασκευής κατοικιών για την κάλυψη αυτής της ανεπάρκειας. Αυτά τα μέτρα δημιουργούν τη δυνατότητα για καλύτερη επίλυση και αυτών των προβλημάτων.
MAD- Ποιος θα ήταν ο μεσολαβητικός ρόλος του αποκλεισμού και της εξωτερικής πολιτικής των Ηνωμένων Πολιτειών έναντι της Κούβας για την επιτυχία αυτών των μέτρων;
JLR - Αυτά τα μέτρα λαμβάνονται βασιζόμενοι στην υπόθεση ότι ο αποκλεισμός θα συνεχιστεί. Το αποτέλεσμα των εκλογών στις Ηνωμένες Πολιτείες θα μπορούσε να διαφοροποιήσει κάπως αυτό το σενάριο.
Υπάρχει η πιθανότητα, χωρίς μια ουσιαστική αλλαγή πολιτικής, όπου το Κογκρέσο θα τερμάτιζε τον αποκλεισμό της Κούβας - κάτι που δεν πιστεύω ότι θα συμβεί βραχυπρόθεσμα - θα μπορούσε να συμβεί, ένας νέος Πρόεδρος να καταργήσει τα προεδρικά διατάγματα που εξέδωσε ο Τραμπ. Ακριβώς όπως ο Τραμπ αποδόμησε τον Ομπάμα, θα μπορούσε και ο Μπάιντεν να αποδομήσει τον Τραμπ. Και πάνω απ 'όλα, δημιουργείται ένα άλλο περιβάλλον, το οποίο στην οικονομικά ονομάζεται “φαινόμενο επίδειξης” (efecto demostración) , όπως συνέβη το 2014 όταν αποκαταστάθηκαν οι διπλωματικές σχέσεις μεταξύ Κούβας και Ηνωμένων Πολιτειών. Αμέσως, οι επιχειρηματικoί κύκλοι είδαν την Κούβα από άλλη οπτική γωνία και πολλοί πρωθυπουργοί του κόσμου επισκέφτηκαν τη χώρα και αυτό κατέστη ελκυστικό για ξένες επενδύσεις, ο τουρισμός αυξήθηκε εκθετικά ... Με τον Τραμπ, υπήρχε η αντίθετη αντίληψη και υποχώρησαν και οι επενδύσεις και η επενδυτική εμπιστοσύνη και η τάση να έχουν οικονομικές σχέσεις με την Κούβα.
MAD – Μια αλλαγή σκηνικού στις ΗΠΑ θα μπορούσε να ευνοήσει το σύνολο των μέτρων που υιοθετήθηκαν στην Κούβα;
JLR- Θα ευνοούσε μέχρι ένα σημείο, γιατί όσο συνεχίζεται ο αποκλεισμός, το κόστος για την Κούβα είναι πολύ υψηλό. Οι υπολογισμοί δείχνουν σωρευτικές απώλειες 144 δισεκατομμυρίων δολαρίων, και απώλειες άνω των 5 δις σε ένα έτος, πρόκειται για κολοσσιαίες απώλειες. Ο οικονομικός αντίκτυπος ενός έτους αποκλεισμού, μιλώντας για το 2019, ήταν πάνω από 4 δις δολάρια και το 2020 υπολογίζεται ένα δις περισσότερο από το προηγούμενο έτος. Διεθνείς μελέτες υπολογίζουν ότι η άρση του αποκλεισμού θα σήμαινε για την Κούβα – από αυτό τον λόγο μόνο - μια οικονομική ανάπτυξη άνω του 2% κάθε χρόνο, πράγμα που συνεπάγεται δισεκατομμύρια πέσος περισσότερα στο ΑΕΠ. Και αν ο αποκλεισμός ήταν λίγο πιο χαλαρός, αυτό θα σήμαινε 0,6 ακόμη ετήσια ανάπτυξη. Ο αντίκτυπος του αποκλεισμού είναι πραγματικός.
MAD - Με βάση την εμπειρία σας ως Υπουργός Οικονομίας στην Ειδική Περίοδο και ως αναγνωρισμένος ερευνητής, μέσα σε αυτό το ποιοτικά διαφορετικό σκηνικό, από την οικονομική και κοινωνική άποψη για την Κούβα και διεθνώς, πού πιστεύετε ότι πρέπει να επικεντρώσει η Κούβα ώστε να έχει μία οικονομία υγιή, να προωθήσει τη σοσιαλιστική ανάπτυξη και να διατηρήσει τις πραγματικές προστασίες που νομιμοποιούν το σοσιαλιστικό σύστημα;
JLR- Στα ντοκουμέντα που εγκρίθηκαν, στον εννοιολογικό προσδιορισμό των μέτρων, διατηρούνται σε ισχύ, οι κοινωνικές προστασίες, όπως ορίζεται από το κουβανικό σοσιαλιστικό πρόγραμμα. Υπάρχουν μεσοπρόθεσμα μέτρα και άλλα μακροπρόθεσμα, όμως σήμερα πρέπει να επικεντρωθούμε στο τι θα συμβεί το 2021 και το 2022. Αυτό συνεπάγεται τρεις σημαντικές προκλήσεις: αύξηση των εσόδων της χώρας σε συνάλλαγμα. Γι 'αυτό πρέπει να αξιοποιήσουμε τις εμπειρίες της ειδικής περιόδου και την αναζήτηση εξωτερικής χρηματοδότησης με δημιουργικές πολιτικές και παραχωρήσεις που δεν σημαίνουν απώλεια κυριαρχίας αλλά που μπορούν να συμβάλουν στην αναζήτηση πιστώσεων και οικονομικών πόρων. Ο καλύτερος τρόπος για να λάβουμε χρηματοδοτήσεις είναι οι ξένες επενδύσεις. Υπάρχουν 32 επιχειρήσεις στην Κούβα, με 100% ξένο κεφάλαιο. Αυτό θα μπορούσε να επεκταθεί μαζί με άλλες παραλλαγές που δεν είναι μεγάλες λύσεις αλλά συμβάλλουν, όπως το franchise ... και άλλες εναλλακτικές που θα μπορούσαν να εφαρμοστούν πειραματικά.
Συνοψίζω αυτές τις τρεις μεγάλες προκλήσεις: Eίσοδος χρήματος στη χώρα, ξένες επενδύσεις και επισιτιστική ασφάλεια.
Σήμερα η Κούβα έχει ένα πολύ υψηλό ποσοστό εισαγωγών τροφίμων. Περίπου το 60% των τροφίμων που καταναλώνει η χώρα εισάγονται άμεσα ή έμμεσα. Αυτό συνεπάγεται αναπροσανατολισμό του επενδυτικού προγράμματος με προτεραιότητα στη γεωργία και τη βιομηχανία τροφίμων.
MAD - Και πού είναι οι μεγαλύτερες δυνατότητες της Κούβας σε επίπεδο εξαγωγών, είναι στις επαγγελματικές και υγειονομικές υπηρεσίες;
JLR - Και ναι και όχι ... Αυτές οι υπηρεσίες παρέχονται βάσει διακρατικών συμβάσεων και υπόκεινται στις κυβερνήσεις που βρίσκονται στην εξουσία, πράγμα που σημαίνει ότι οι αλλαγές σε αυτές μπορούν να τερματίσουν αυτές τις υπηρεσίες, όπως συνέβη με τη Βραζιλία, τη Βολιβία, το Εκουαδόρ... Η Κούβα δεν έχει μπορέσει να εισέλθει στην ανταγωνιστική αγορά υπηρεσιών υγείας, η οποία είναι μια εξαιρετικά μονοπωλιακή αγορά η οποία και ασκεί μεγάλη πίεση στις διακρατικές υπηρεσίες. Πρέπει να έχουμε (τους γιατρούς μας) έτοιμους, με υψηλό επαγγελματισμό, όμως δεν είναι χωρίς ανταγωνισμό. Από το 2015 αυτές οι υπηρεσίες έχουν μειωθεί για την Κούβα.
MAD - Και η ανάπτυξη της βιομηχανίας βιοτεχνολογίας;
JLR- Είναι επίσης πολύ σημαντική, αλλά λάβετε υπόψη ότι πρόκειται για μια βιομηχανία που απαιτεί πολύ κεφάλαιο. Οι επενδύσεις για βιοτεχνολογική ανάπτυξη στην Κούβα ήταν εκατομμυρίων, και όλα αυτά προωθήθηκαν εν μέσω της επονομαζόμενης Ειδικής Περιόδου. Η διατήρηση αυτών των επιτευγμάτων απαιτεί υψηλά επίπεδα επενδύσεων. Αυτή τη στιγμή είναι ένας από τους κλάδους για τους οποίους αναζητούνται επενδύσεις. Ανήκει στους κλάδους που συμβάλλουν στην οικονομία.
Στην περίπτωση των τομέων που έχουν να κάνουν με την πολιτιστική βιομηχανία, και αυτοί παρέχουν εισόδημα αλλά όχι στον ίδιο βαθμό, λόγω του υψηλού μονοπωλιακού επιπέδου της πολιτιστικής βιομηχανίας διεθνώς. Πρόκειται για ένα από τα βασικά μέσα κυριαρχίας του ιμπεριαλισμού και το φροντίζει. Ο δόμος είναι η διαφοροποίηση , η συμβολή διαφορετικών κλάδων παραγωγής και υπηρεσιών. Δεν υπάρχει η μία και μοναδική λύση, είναι πολλές και διαφορετικές οι λύσεις. Στον τουρισμό, η Κούβα έχει δυνατότητες με τη μεγαλύτερη ανάπτυξη υποδομών υψηλού επιπέδου ξενοδοχειακών συγκροτημάτων, ώστε να αυξήσει το εισόδημα σε αυτόν τον κλάδο.
MAD - Πώς προβλέπεται η κατάσταση της κουβανικής οικονομίας μετά την πανδημία;
JLR - Θα αντιμετωπίσουμε μια περίπλοκη κατάσταση όπως και ο υπόλοιπος κόσμος τα επόμενα μετά το Covid-19 χρόνια, έως ότου αυτή η κατάσταση σταθεροποιηθεί και θα δούμε τι θα προκύψει από αυτήν. εάν πρόκειται δηλαδή να συμβιώσουμε με εμβόλια ή εάν η περίοδος ελέγχου της επιδημίας θα είναι πολύ μεγαλύτερη. Βλέπουμε κρούσματα σε όλη σχεδόν την Ευρώπη και στις Ηνωμένες Πολιτείες. Είμαστε υποχρεωμένοι να διαχειριστούμε αυτήν τη μεταβλητή τόσο για τον τουρισμό όσο και για τις εξαγωγές, επειδή υπάρχουν μέρη που εξακολουθούν να είναι κλειστά. Που δεν μπορείς να εισέλθεις σε αυτά, και πρέπει να υπολογίζουμε το 2021 και το 2022 σε πολύπλοκα διεθνή σενάρια.
Η χώρα θα πρέπει να προχωρήσει στη νομισματική ενοποίηση με τους κινδύνους και τις δυνατότητές της και, πιστεύω ότι υπάρχουν πολιτικές που πρέπει να συνεχίσουν να μετασχηματίζονται, όπως οι επενδυτικές πολιτικές τόσο εξωτερικές όσο και εθνικές και οι προτεραιότητές τους σύμφωνα με τις αναπτυξιακές στρατηγικές: δηλαδή, πόσο θα αφιερώσουμε στη γεωργία, τον τουρισμό, την επιστήμη.
Απαιτείται μια ποιοτική αλλαγή στο μοντέλο ανάπτυξης για να αρχίσει να έχει ρυθμούς ανάπτυξης που θα επιτρέψουν στην οικονομία να σταθεροποιηθεί, ανάπτυξης που θα πρέπει να κυμαίνεται 5-6% ετησίως, συνοδευόμενη από κάποιες ξένες επενδύσεις, κάτι που αποτελεί μία ακόμα πρόκληση λόγω της ύπαρξης του αποκλεισμού.
Εμείς, πρέπει να βελτιωθούμε τα επόμενα χρόνια, πρέπει να το κάνουμε για να ξεπεράσουμε τον αντίκτυπο του Covid-19 και να επιστρέψουμε στην πορεία των πιθανών λύσεων στις προκλήσεις που έχει μπροστά της η χώρα. Που θα συμβάλουν στη μείωση του ποσοστού μετανάστευσης, στην άνοδο του επιπέδου απασχόλησης και της ποιότητας ζωής γενικά, με υψηλότερο δείκτη εργαζομένων, με μεγαλύτερη αποδοτικότητα σε αυτή την απασχόληση και περισσότερο κίνητρο σε αυτό το εργατικό δυναμικό. Από την άλλη, περισσότερες επενδύσεις για να αυξηθεί η παραγωγικότητα. Υπάρχουν πολλές αναδυόμενες μεταβλητές που πρέπει να συνεχίσουν να αναπτύσσονται.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου