Η Κούβα είναι η δεύτερη γη που ανακάλυψε ο Χριστόφορος Κολόμβος στις 27 Οκτώβρη του 1492, όταν αποβιβάστηκε σε μια ακτή της παλιάς επαρχίας Oriente (σημερινό Σαντιάγκο, Μπαγιάμο, Ολγίν).
Όταν ήρθαν οι ισπανοί κατοικούσαν στο έδαφος του νησιού, τρείς ομάδες ιθαγενών με χαμηλό επίπεδο ανάπτυξης. Μεταξύ τους υπήρχαν διαφορετικές κουλτούρες, και από ορισμένους ιστορικούς ονομάστηκαν: Taynos, Siboneyes (Ciboneyes) και Guanajatabeyes. Ήταν ένας λαός φιλόξενος, εργατικός και ειρηνικός.
Η κατάκτηση ξεκίνησε το 1510 από τον Diego Velazquez ο οποίος κατέλαβε όλο το έδαφος του νησιού, υποτάσσοντας τους indios, τους οποίους «εκχριστιάνισε» επιβάλλοντας την καθολική θρησκεία. Ταυτόχρονα, ερευνώντας αν υπήρχε χρυσός ίδρυσε και τα πρώτα έξι χωριά.
Παρά τον ειρηνικό χαρακτήρα των ιθαγενών, η κατάκτηση χαρακτηρίστηκε από αδικαιολόγητες και απάνθρωπες καταχρήσεις και εγκλήματα που προκάλεσαν την εξέγερση κάποιων από αυτούς.
Στα πρώτα σαράντα χρόνια της αποικιοκρατίας, ο ιθαγενής πληθυσμός πρακτικά εξοντώθηκε. Αυτό ήταν που τους έκανε να ψάχνουν για νέα εργατικά χέρια και άρχισε η εισαγωγή αφρικανών σκλάβων για να χρησιμοποιηθούν σαν εργατική δύναμη.
Στα τέλη του 16ου αιώνα, με την εγκατάσταση των πρώτων παραγωγικών μονάδων ζάχαρης αυξήθηκε σημαντικά και η άφιξη σκλάβων. Οι μαύροι ήταν η πιο εκμεταλλευόμενη και κακομεταχειριζόμενη τάξη των κατοίκων του νησιού και όλες οι εκδηλώσεις δυσαρέσκειας συντρίφτηκαν βίαια από τους ισπανούς.
Κατά τον 18ο αιώνα είχαν δημιουργηθεί οι αντιθέσεις ανάμεσα στους γεννημένους στην Κούβα (Criollos) και στους Ισπανούς. Πραγματοποιήθηκε η πρώτη αγροτική εξέγερση από τους vagueros (καλλιεργητές) και άλλες εκδηλώσεις δυσαρέσκειας.
Η ισπανική κυβέρνηση άρχισε να αποφεύγει να αναθέτει στους πολίτες σημαντικά πολιτικά και στρατιωτικά καθήκοντα. Καταλάβαιναν πια, ότι οι αυτόχθονες είχαν αρχίσει να αισθάνονται διαφορετικά από τους ιβηροισπανούς. Στα τέλη του αιώνα διαμορφωνόταν ήδη ένα αίσθημα εθνικής συνείδησης.
Έτσι, στα πρώτα χρόνια των αρχών του 19ου αιώνα, αρχίζουν να αποκτούν το δικά τους χαρακτηριστικά τα τρία ρεύματα που θα χαρακτήριζαν τους πολιτικούς αγώνες όλου του αιώνα: To ρεύμα των μεταρρυθμίσεων (refosmismo), το ρεύμα της εξάρτησης (anexionismo) και το ρεύμα της ανεξαρτησίας (independentismo). Θα οργανώνονταν επίσης οι πρώτες αυθόρμητες αντιδράσεις των σκλάβων που διαμόρφωσαν ένα νέο κοινωνικό ρεύμα, αυτό της κατάργησης της δουλείας (abolicionismo).
Στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα αρχίζουν οι συνωμοτικές δραστηριότητες. Στις 10 Οκτώβρη του 1868 άρχισε ο πρώτος πόλεμος για την εθνική ανεξαρτησία που διήρκεσε δέκα χρόνια (1878). Tον ξεκίνησε ο Carlos Manuel de Céspedes στην “La Demajagua”* , στην φυτεία του κοντά στο Μπαιάμο διακηρύσσοντας την ανεξαρτησία.
Ο Carlos Manuel de Céspedes, o Ignacio Agramonte και ο δομινικάνος Maximo Gómez ήταν οι πιο εξέχουσες προσωπικότητες αυτού του πρώτου πολέμου που τελείωσε με μια ειρήνη χωρίς ανεξαρτησία, αλλά που αποτέλεσε σταθμό στο κίνημα της ανεξαρτησίας. Κατά την διάρκεια αυτού του αγώνα εδραιώθηκε η κουβανική εθνική συνείδηση, καταργήθηκε η δουλεία στις εμπόλεμες ζώνες και οι χειραφετημένοι σκλάβοι πήραν μέρος στον πόλεμο. Οικοδομήθηκαν οι προϋποθέσεις για την συνένωση των στοιχείων της κουβανικής εθνικότητας: των λευκών criollos και των μαύρων.
Στις 15 Μάρτη του 1878, ο Maceo συνομιλεί με τον ισπανό στρατηγό Martinez Campos και αρνείται να αποδεχθεί μία ειρήνη χωρίς ανεξαρτησία και κατάργηση της δουλείας. Αυτή η ιστορική συνομιλία γνωστή ως «Διακήρυξη της Βaragua» έγινε σύμβολο της επαναστατικής αδιαλλαξίας του κουβανικού λαού. Γι’ αυτό το λόγο, εκείνη η περίοδος (1878-1895) ήταν μια περίοδος προετοιμασίας και οργάνωσης των κουβανών, γνωστή ως «Γόνιμη Ανακωχή».
Ο José Martí ήταν ο αρχιτέκτονας της συνένωσης και οργάνωσης όλων των κουβανών για να κάνουν έναν νέο πόλεμο. Ο Martί ανέλαβε ένα μεγάλο πολιτικό έργο και ίδρυσε το 1892 το Πρώτο Επαναστατικό Κουβανικό Κόμμα.
Στις 24 Φλεβάρη του 1895 άρχισε εκ νέου ο αγώνας της ανεξαρτησίας. Σε αυτόν ο Martί συγκέντρωσε τους βασικούς ηγέτες του προηγούμενου πολέμου.
Το 1898 όταν η προέλαση των «mambises»1 γενικεύτηκε , η Ισπανία ήταν ένα βήμα πριν χάσει τον πόλεμο. Στις 15 Φλεβάρη ανατινάχτηκε το βορειοαμερικάνικο θωρηκτό «Maine»2 στον κόλπο της Αβάνας και φάνηκε καθαρά ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες ετοιμάζονταν να επέμβουν απ ευθείας στον Ισπανοκουβανικό πόλεμο. Έτσι, αποτράπηκε η κατάκτηση της πραγματικής ανεξαρτησίας της Κούβας.
Το 1902 γεννιέται η δημοκρατία, αλλά είναι μια ανεξαρτησία περισσότερο τυπική παρά πραγματική. Η δημοκρατία έχει τα εθνικά της σύμβολα: Σημαία, Εθνικό Ύμνο, Οικόσημο και Σύνταγμα. Στο οποίο προστέθηκε μία ρήτρα (ονομάστηκε Τροπολογία Platt) σύμφωνα με την οποία οι ΗΠΑ διατηρούσαν δικαιοδοσία σε ένα τμήμα του εθνικού εδάφους να εγκαταστήσουν τελικά μία στρατιωτική βάση 3, που διατηρείται μέχρι σήμερα. Διατηρούσαν επίσης το δικαίωμα να επέμβουν στην Κούβα αν θα το έκριναν αναγκαίο. Με την βορειοαμερικάνικη παρουσία πέρασαν τελικά 57 χρόνια νεοαποικιοκρατίας.
Την Τρίτη δεκαετία του 20ου αιώνα άρχισαν οι μαχητικές λαϊκές διαδηλώσεις. Σε αυτές υπερείχαν και ξεχώριζαν οι διανοούμενοι καθώς και οι εργατικές και φοιτητικές οργανώσεις. Σαν αποτέλεσμα του πνεύματος απειθαρχίας και ανυποταξίας των κουβανών έγινε η Επανάσταση του 1933.
Το 1934 ακυρώθηκε η “Τροπολογία Platt” και τo 1940 εγκρίθηκε νέο Σύνταγμα με προοδευτικό για την εποχή, περιεχόμενο.
Στις 10 Μάρτη του 1952 γίνεται το στρατιωτικό πραξικόπημα από τον Fulgencio Batista που καταργεί το Σύνταγμα του 40 και απαγορεύει την δράση όλων των πολιτικών κομμάτων. Η χώρα βυθίζεται στα εγκλήματα και στα βασανιστήρια και η αποτίναξη της τυραννίας αποτελούσε ζωτική ανάγκη.
Στις 26 Ιουλίου του 1953 (χρονιά που συμπληρώθηκαν 100 χρόνια από την γέννηση του José Martί) έγινε η επίθεση στο στρατόπεδο “Moncada” στο Σαντιάγκο, υπό την ηγεσία ενός νεαρού δικηγόρου, του Fidel Castro. Από εκείνη την στιγμή φουντώνει η μαζική λαϊκή πάλη και με την άφιξη του πλοιάριου Γκράνμα στις 2 Δεκέμβρη του 1956, ξεκινά ο αγώνας στα βουνά.
Η επαναστατική νίκη την 1 Γενάρη του 1959 χαιρετίστηκε με ξέσπασμα λαϊκού ενθουσιασμού. Παίρνονται μέτρα, από τα οποία ξεχωρίζουν:
- Ο νόμος για την Αγροτική Μεταρρύθμιση (17 Μάη 1959).
- Η Καμπάνια Αναλφαβητισμού (1961)
- Οι Εθνικοποιήσεις (1960)
Αυτά τα μέτρα προκάλεσαν αμέσως τις επιθέσεις για την καταστροφή της Επανάστασης (οικονομικές, πολιτικές, ιδεολογικές και στρατιωτικές), από πλευράς της βορειοαμερικάνικης κυβέρνησης.
Τον Απρίλη του 1961 έγινε η απόβαση στον Κόλπο των Χοίρων, επιβλήθηκε το “bloqueo” (εμπάργκο), αυξήθηκαν τα σαμποτάζ, η κατασκοπεία, η βοήθεια στις ένοπλες συμμορίες (στο Εσκαμπρέι και σε άλλες περιοχές του νησιού) και ο βιολογικός πόλεμος, που προκάλεσε την εκδήλωση ασθενειών στον πληθυσμό, στα ζώα και στα φυτά.
Η Επανάσταση διατηρεί και υπερασπίζεται τις αρχές της Επανάστασης και του Σοσιαλιστικού Κράτους, που διακηρύσσεται στις 16 Απρίλη του 1961.
Σημειώσεις
- Το κείμενο περιλαμβάνεται στο βιβλίο του επιπέδου avanzado του τμήματος εκμάθησης της ισπανικής γλώσσας για ξένους στο Πανεπιστήμιο της Αβάνας.
* O Carlos Manuel de Céspedes, ήταν «τσιφλικάς», μορφωμένος στην Ευρώπη και ξεκινώντας τον πόλεμο απελευθέρωσε όλους τους σκλάβους και έκαψε την φυτεία του για να μην πέσει στα χέρια των Ισπανών.
1 Mambises ονομάστηκαν οι έφιπποι κουβανοί μαχητές, οι οποίοι σχεδόν γυμνοί, οπλισμένοι μόνο με μασέτες (τα παραδοσιακά μεγάλα μαχαίρια-αγροτικά εργαλεία) επιτίθονταν και νικούσαν τον πιο σύγχρονο και καλά εξοπλισμένο τότε, στρατό του κόσμου.
2 Πολλοί ιστορικοί υποστηρίζουν ότι ήταν έργο των ίδιων των βορειοαμερικάνων για να νομιμοποιήσουν την επέμβαση.
3 Πρόκειται για την γνωστή βάση στο Γκουαντάναμο, που οι ΗΠΑ κατέχουν παράνομα μέχρι σήμερα λειτουργώντας εκεί το γνωστό Νταχάου του αιώνα μας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου