Το ξένο κεφάλαιο στην Κούβα, το Μαριέλ και “ο διάλογος στο περιθώριο του διαλόγου” για το 20ο Συνέδριο του ΚΚΕ

Έχει περάσει πολύς πολιτικός χρόνος από τον Μάιο του 2014 που ο Ριζοσπάστης αναφερόμενος στο Μαριέλ μας “προειδοποιούσε”:

“Όλα αυτά τα μέτρα, που προσπαθούν να υπερβούν τον πολύμορφο αποκλεισμό της Κούβας από τις ΗΠΑ, φυσικά ενέχουν και κινδύνους για το σοσιαλισμό, όπως δείχνει και εμπειρία από άλλες χώρες”.

Όπως γράψαμε ήδη , στις θέσεις της ΚΕ για το 20ο Συνέδριο του ΚΚΕ, οι προαποφασισμένοι φόβοι της ΚΕ επιβεβαιώθηκαν στο μυαλό της και έτσι στα βουβά, η Κούβα και η κουβανική ηγεσία πέρασε στις χώρες που “επιδίωκαν” τον σοσιαλισμό, μαζί με την Κίνα και το Βιετνάμ.

Όπως γίνεται συνήθως, αυτό που η ΚΕ δεν ομολογεί ευθέως αναλαμβάνουν να εξειδικεύσουν τα καθ ύλην αρμόδια στελέχη του κόμματος, καταθέτοντας την άποψή τους στον προσυνεδριακό διάλογο. 
Έτσι, το ένα από τα δύο άρθρα του διαλόγου που ασχολήθηκαν με την Κούβα είναι της Δανάης Χέλμη (ΔΧ), μέλους της Επιτροπής Διεθνών Σχέσεων του ΚΣ της ΚΝΕ (Ριζοσπάστης 29 1 2017).

Γράφει λοιπόν μεταξύ άλλων η ΔΧ: “Πάνω από 400 επιχειρήσεις (με στοιχεία στα τέλη του 2015) έχουν επενδύσει ή ενδιαφέρονται να επενδύσουν στην ειδικού καθεστώτος και τελωνειακά απαλλαγμένη Ειδική Ζώνη Ανάπτυξης του Μαριέλ, ενώ ήδη βρίσκονται εγκατεστημένα εκεί μονοπώλια από το Μεξικό, την Ισπανία, το Βέλγιο, τη Βραζιλία. (η υπογράμμιση δική μου).

Για τεκμηρίωση της άποψής της μάλιστα, επικαλείται ξενόγλωσσες πηγές, στις οποίες εκτός από το ΚΚ Κούβας συμπεριλαμβάνει και τις εφημερίδες Wall Street Journal και Εl Pais, με τις οποίες φαίνεται να μοιράζεται την ίδια άποψη όσον αφορά την εξέλιξη της Κούβας.

Το συμπέρασμα προφανές. Τα μονοπώλια πνίγουν την Κούβα και η καπιταλιστική παλινόρθωση είναι ζήτημα λίγου χρόνου, αν δεν συντελείται ήδη. Την θέση αυτή την υιοθετούν και κάποιοι σχολιαστές και αρθρογράφοι στα κοινωνικά δίκτυα και την διευρύνουν (σαν την φήμη που μεγαλώνει από στόμα σε στόμα) γράφοντας “για 500 ξένα μονοπώλια σε κουβανικό έδαφος, μέσα σε έναν περίγυρο 500.000 αυτοαπασχολούμενων κουβανών καπιταλιστών, με 1,5 εκατομμύριο εργαζόμενους”. Με αυτό τον ρυθμό, αυτοί οι σχολιαστές δεν απέχουν πολύ από το να φτάσουν να μας πουν στο επόμενο συνέδριο, ότι και η Κούβα είναι ιμπεριαλιστική! 

Όπως έγραψε η Νατάσα Τερλεξή στις 22 2 2017 σε αυτό το blog “Τότε όπως και τώρα, τα ερωτήματα που πρέπει να θέσουμε δεν έχουν να κάνουν πρωτίστως με στοιχεία για την απασχόληση και τις ξένες επενδύσεις - όσο χρήσιμα και αν είναι αυτά, ειδικά για τους Κουβανούς που επί τόπου θέτουν και λύνουν προβλήματα. Κοιτάζοντας μακροπρόθεσμα τις εξελίξεις στην Κούβα πρέπει, ως συναγωνιστές του κουβανικού λαού, να ρωτήσουμε:

(1) Η κυβέρνηση της Κούβας παραμένει επαναστατική; Ή μήπως ηγείται μιας οπισθοχώρησης προς την καπιταλιστική παλινόρθωση;

(2) Η προλεταριακή επανάσταση παραμένει ζωντανή στην Κούβα σήμερα; Δηλαδή, εξακολουθεί μια αποφασιστική μερίδα της εργατικής τάξης να υπερασπίζεται τις νέες κοινωνικές σχέσεις που έστησε τη δεκαετία του 1960 όταν απαλλοτρίωνε βιομηχανίες, ξενοδοχεία και μεγάλα αγροκτήματα; Ή μήπως έχει ηττηθεί;

 (3) Αν η απάντηση στα πρώτα 2 ερωτήματα είναι αδιαμφισβήτητα καταφατική, όπως δείχνει η εμπειρία μέχρι σήμερα, τότε τι σημαίνει αυτό για κάθε έναν αγωνιστή ανά τον κόσμο που παλεύει ενάντια στο αδιέξοδο που είναι ο σημερινός καπιταλισμός σε κρίση;

H απάντηση που δίνει η αρθρογράφος είναι σαφής και στα 2 από αυτά ερωτήματα, άρα το 3ο δεν αφορά. Ωστόσο, εμείς νομίζουμε ότι και τα στοιχεία που επιστρατεύονται προς τεκμηρίωση αυτής της θέσης είναι λανθασμένα και εξυπηρετούν την ανάγκη να στηρίξουν, για την ακρίβεια “να ζυμώσουν” την ήδη υιοθετημένη θέση.

Κατά την γνώμη μας η αλήθεια είναι διαφορετική:

- Ο νόμος No.118 που καθορίζει το καθεστώς των ξένων επενδύσεων στην Κούβα, συζητήθηκε, ψηφίστηκε και δημοσιεύτηκε τον Απρίλιο του 2014, με την μέγιστη συμμετοχή των εμπλεκόμενων κρατικών , κομματικών και μαζικών οργάνων, συζητήθηκε στον τύπο, όπως γίνεται για κάθε σοβαρό νόμο στην Κούβα. Παραθέτουμε το ισπανόφωνο link από την Granma , όχι για να αποφανθούν οι ισπανόφωνοι ειδικοί, αλλά για να δουν όσοι κάνουν τον κόπο να μπουν, το πλήθος των σχολίων που γράφουν κάτω από το δημοσίευμα δεκάδες αναγνώστες. Έτσι γίνεται στην Κούβα.

- Τον Νοέμβρη του 2015 ψηφίζεται και δημοσιεύεται Τροποποίηση του Νόμου Ειδικών Ρυθμίσεων (1) “...εξυπηρετώντας την ανάγκη απλοποίησης και τακτοποίησης, στο χειρισμό αυτού του θέματος. Για αυτό το σκοπό, βγήκε το Νομοθετικό Διάταγμα Νο.331 και το Διάταγμα Νο. 333, καθώς και πέντε σχετικές αποφάσεις που εκδόθηκαν από τα Υπουργεία Επαναστατικών Ένοπλων Δυνάμεων, Τουρισμού, Επιστήμης – Τεχνολογίας και Περιβάλλοντος, Εσωτερικών και Γεωργίας. Με αυτή την αναδιοργάνωση, οι 22 κατηγορίες Ζωνών Ειδικών Ρυθμίσεων που υπήρχαν μέχρι τώρα μειώνονται σε 12, οι οποίες, σύμφωνα με την πολιτική που εγκρίθηκε από το Συμβούλιο των Υπουργών και συμπυκνώνεται

σε αυτούς τους νέους κανόνες, καθορίζουν ένα μίνιμουμ απαγορεύσεων”.

- Έχει ήδη ανακοινωθεί ότι πάνω από 300 επιχειρήσεις (2) από 30 χώρες έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον για να δραστηριοποιηθούν στην Ειδική Ζώνη Ανάπτυξης του Μαριέλ. Η ΔΧ αναφέρει βέβαια ότι “επένδυσαν ή ενδιαφέρονται να επενδύσουν”, πράγμα που δεν εμποδίζει τους εν λόγω σχολιαστές να διακηρύξουν σαν στοιχείο ενίσχυσης των καπιταλιστικών σχέσεων, την ύπαρξη 500 μονοπωλίων – βάζοντας και κάτι παραπάνω - στη Ζώνη του Μαριέλ. 

Τελικά, πόσες επιχειρήσεις δραστηριοποιούνται σήμερα στο Μαριέλ; 
Στις 6 Γενάρη 2017 ( η ΔΧ μάλλον δεν το πρόσεξε) δημοσιεύτηκε (3) στην Γκράνμα συνέντευξη της διευθύντριας της Ζώνης του Μαριέλ Άννα Τερέσα Ιγκάρσα, η οποία μας πληροφορεί: “Σε αυτόν τον στόχο ανταποκρίνονται 20 εγκατεστημένες επιχειρήσεις στο χώρο μέχρι και σήμερα, οι οποίες, σύμφωνα με την Ιγκάρσα, πλησιάζουν το ύψος των 933,7 εκατομμυρίων δολαρίων συνολικής επένδυσης και τη δημιουργία 3.901 απευθείας θέσεων εργασίας. [...] μέχρι σήμερα, έχουν συνάψει συμβάσεις 4 επιχειρήσεις αμιγώς κουβανικές, 4 μικτές και 11 με κεφάλαιο 100% ξένο.” Επιπλέον: “Όσον αφορά το εργατικό δυναμικό των προγραμμάτων της ZEDM, η Ιγκάρσα δηλώνει ότι πέντε γραφεία έχουν επιφορτιστεί με τις προσλήψεις, καθώς και με ένα σύνολο υπηρεσιών που σχετίζονται με τους ανθρώπινους πόρους. Τα εν λόγω γραφεία πρόσληψης είναι: Almacenes Universales S.A., BIOCUBAFARMA, CUBATABACO, TECNOSIME και Empresa Empleadora de la Construcción. Στις αρχές του περασμένου Δεκέμβρη δημοσιεύτηκε η Απόφαση Νο.21/2016, του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, η οποία καθιερώνει ότι μόνο ένα 15% μάξιμουμ ξένο προσωπικό μπορεί να προσληφθεί από τους χρήστες και τους αντιπροσώπους που δρουν στη Ζώνη, διότι παίρνει υπόψη την υψηλή εξειδίκευση του κουβανικού εργατικού δυναμικού και την δυνατότητά του τάχιστης αφομοίωσης των νέων τεχνολογιών“.

Από τα παραπάνω προκύπτει με σαφήνεια ότι τα 400-500 μονοπώλια βρίσκονται απλώς στην φαντασία κάποιων σχολιαστών και αρθρογράφων, την οποία επιστρατεύουν για να τεκμηριώσουν την άποψή τους. Δεν θα ήταν καθόλου άσχημα να ήταν ήδη περισσότερες επιχειρήσεις στο Μαριέλ, όμως δεν είναι. Επίσης, φαίνεται ξεκάθαρα ότι οι κουβανοί δεν έχουν αφήσει τίποτα στην τύχη του στο Μαριέλ και παίζουν γερά σε αυτό το παιχνίδι (4).

Η ύπαρξη κουβανικών επιχειρήσεων στη Ειδική Ζώνη του Μαριέλ (4 αμιγείς και 4 μικτές) ενδεχομένως επιχειρεί να εξουδετερώσει κάποιες πλευρές του αποκλεισμού (εμπάργκο) στις κουβανικές εξαγωγές και γενικότερα της πρόσβασης της Κούβας στη διεθνή οικονομία. 

Επιπλέον, το γεγονός ότι οι προσλήψεις σε αυτές τις εταιρείες γίνονται μέσω κουβανικών μονάδων, εξασφαλίζει την τήρηση της κουβανικής εργατικής νομοθεσίας και την εξασφάλιση των δικαιωμάτων των εργαζόμενων από το κράτος σε αυτές τις επιχειρήσεις. Είμαστε σίγουροι, ότι οι εν λόγω αρθρογράφοι και σχολιαστές, θα κάνουν παραλληλισμούς και θα αναζητήσουν ομοιότητες με τις δικές μας εταιρείες ενοικίασης εργαζομένων. Τους διαφεύγει και εδώ, μια  ουσιαστική λεπτομέρεια. Το ποιος έχει την εξουσία σε αυτή τη χώρα.

Τέλος,

θα αδικούσα τον συν blogger Mπάμπη Ζαφειράτο (Μποτίλια στον Άνεμο), αν δεν ξεχώρισα την δική του κριτική παρέμβαση και δεν ανέφερα ότι πράγματι, από το καλοκαίρι του 2015 είχε καταθέσει (και ήταν ο μόνος από αυτούς που πίστευαν το ίδιο) την ξεκάθαρη θέση του: "Το Μαριέλ είναι πολύ σοβαρή (καπιταλιστική) υπόθεση. Δεν είναι παίξε – γέλασε.". Θέση την οποία επανέλαβε στην απάντηση στο κείμενό μου από το blog του, αναδημοσιεύοντας το άρθρο της ΔΧ και σχολιάζοντας την αναδημοσίευση του κειμένου στο ΒΑΘΥ ΚΟΚΚΙΝΟ. 

Ωστόσο δεν αντέχω στον πειρασμό -στο κάτω-κάτω το blog είναι και μέσο προσωπικής έκφρασης- “να αφήσω να πέσει κάτω” ένα κομμάτι από το σχόλιο που πρόσθεσε στο ΒΑΘΥ ΚΟΚΚΙΝΟ . 

Γράφει ο ΜΖ, αναφερόμενος σε ένα απόσπασμα της ομιλίας του Ραούλ Κάστρο στη Σύνοδο του Παναμά για τον Μπαράκ Ομπάμα:

 “‒Αν αυτό δεν είναι εγκώμιο, τότε τι είναι; (Δεν ήθελα να γράψω ότι του γλείφει τα άρβυλα) “. 

 

Eπειδή είμαι κι εγώ Κεφαλλονίτης , και ως γνωστόν οι βαριές κουβέντες -για να το πω επιστημονικά – είναι το εθνικό μας άθλημα, δεν θέλω κι εγώ να γράψω ότι: 

Oι ηγεσίες που πήγαν παραμονές του 13ου Συνεδρίου του ΚΚΕ και βρήκαν τον Γκορμπατσόφ στη Μόσχα, προσφέροντάς του ένα αγαλματίδιο του Ηρακλή “για το Ηράκλειο έργο της περεστρόικα που επιτελούσε”, δεν δικαιούνται να κουνάνε το δάκτυλο γενικώς και πολύ περισσότερο στους κουβανούς. 

Ούτε θέλω να γράψω, ότι δεν μπορώ να εμπιστευτώ περισσότερο τον Κουτσούμπα από τον Ραούλ.

Κεφαλλονίτικες κουβέντες, όμως απαραίτητες, που κι εγώ δεν ήθελα να γράψω...


_______________________                                

(1) - Ζώνες Ειδικών Ρυθμίσεων (Τροποποίηση του Νόμου) - Γκράνμα 11 2015

(2) - Πάνω από 300 αιτήσεις για ξένες επενδύσεις στο του Μαριέλ (ZDEM) - yohandry.com

(3) - Κούβα: Ειδική Ζώνη Ανάπτυξης Μαριέλ, ένα χειροπιαστό παράδειγμα εκσυγχρονισμού (Μέρος Α) - Γκράνμα 6 1 2017 - (Μέρος Β)

(4) -   Κούβα: Ειδική Ζώνη Ανάπτυξης του Mariel (ZEDM)