Ο Χρήστος Τρικαλινός, συμφοιτητής με τον Φιντέλ Κάστρο Ντίας-Μπάλαρτ στη Μόσχα την δεκαετία του 70, γράφει στη μνήμη του κομαντάντε και θυμάται τον παλιό του φίλο

Ο Χρήστος Τρικαλινός βρέθηκε στην δεκαετία του 70 φοιτητής στο Πανεπιστήμιο Λομονόσοφ στη Μόσχα. Ο κολλητός του, ήταν ένας κουβανός συμφοιτητής, ο Χοσέ Ραούλ Φερνάντες. Στο αποχαιρετιστήριο γλέντι της αποφοίτησής του ο Χοσέ Ραούλ του αποκάλυψε, αυτό που ήδη γνώριζε, ότι είναι ο Fidel Castro Díaz-Balart , ο γιός του ηγέτη της κουβανικής Επανάστασης Φιντέλ Κάστρο. Φυσικά ο Χρήστος ήξερε ήδη  τους συνωμοτικούς κανόνες που επέβαλαν την ανωνυμία του φίλου του, ακόμα και στη Μόσχα. “Καταλαβαίνω Χοσέ Ραούλ. Εξάλλου δεν βρεθήκαμε παρέα για τα ονόματά μας, αλλά γιατί ταιριάξαμε”, του είπε.
Πέρασαν πάνω από 40 χρόνια και οι δύο φίλοι είναι πια φτασμένοι επιστήμονες στις χώρες τους. Δεν ξανασυναντήθηκαν μέχρι τώρα, τους χωρίζουν 10.000 χιλιόμετρα, τους ενώνει όμως αυτό που χωρίζει τις δύο χώρες τους, 58 χρόνια Επανάστασης. 
    Στη μνήμη του κομαντάντε Φιντέλ Κάστρο Ρους, ο Χρήστος Τρικαλινός μοιράστηκε μαζί μας το παρακάτω όμορφο κείμενο: 

ΣΤΗ ΜΝΗΜΗ ΤΟΥ ΦΙΝΤΕΛ...

ΧΟΣΕ ΡΑΟΥΛ ΦΕΡΝΑΝΤΕΣ



O Φιντέλ με το γιο του μικρό

Ήταν Φλεβάρης του 1971. Η φυγή μου από τη χούντα με είχε φέρει κοντά στη μάνα μου, που ζούσε πρόσφυγας στη Μόσχα. Εκεί συνέχιζα τις σπουδές μου, που είχαν τόσο απότομα και θλιβερά διακοπεί στην πατρίδα. Έμεναν ακόμη τρία χρόνια για την απόκτηση του πτυχίου. Μόλις είχαμε επιλέξει κατεύθυνση κι ήταν η πρώτη μέρα που θα συναντιόνταν οι 25-30 φοιτητές που είχαν επιλέξει την ειδικότητα «Φυσική του Ατομικού πυρήνα» στο Τμήμα Φυσικής του Πανεπιστημίου Λομονόσοφ της Μόσχας.

Μπαίνοντας στην αίθουσα τους κοίταξα όλους. Τότε βέβαια δεν ήξερα τα ονόματά τους, αλλά σε λίγες μέρες ήμασταν μια παρέα.  Οι περισσότεροι ήταν φυσικά ρώσοι, υπήρχε όμως κι ένας πολωνός, μια βουλγάρα, δυο κουβανοί κι εγώ, ο έλληνας.  

Δεν θυμάμαι πως, δεν θυμάμαι γιατί, αλλά πολύ γρήγορα δέθηκα περισσότερο με τους δυο κουβανούς. Το Χοσέ Ραούλ Φερνάντες και τον Εντουάρντο Ραμόνε. Ήταν μάλλον ο απόηχος της Κουβανικής επανάστασης που δεν έλεγε να καταλαγιάσει που μ’ έσπρωξε κοντά τους. Όσο για εκείνους, πρέπει μάλλον να ήταν η αιώνια γοητεία της Ελλάδας, αλλά κι η γνώση των θλιβερών γεγονότων της εποχής.

Οι πρώτες μας κουβέντες αφορούσαν βασικά τα μαθήματα και βέβαια τις χώρες μας. Ένα πρόβλημα είχε ο Εντουάρντο, που δυσκολευόταν με τις σπουδές του, αλλά προσπαθούσαμε να τον βοηθήσουμε.

Δυστυχώς μετά τις διακοπές του καλοκαιριού ο Εντουάρντο δεν εμφανίσθηκε στη σχολή. Όπως μου είπε ο Χοσέ Ραούλ, κατάλαβε ότι δεν θα τα καταφέρει και γι’ αυτό κατατάχθηκε εθελοντής στο στρατό και πήγε να πολεμήσει στην Αγκόλα στο πλευρό της κυβέρνησης της χώρας, ενάντια στους αντάρτες της UNITA.. Από τότε δεν τον ξαναείδα, ούτε έμαθα νέα του.

Ταυτόχρονα η φιλία με τον Χοσέ Ραούλ βάθαινε όλο και περισσότερο. Συζητούσαμε για όλα. Για την επιστήμη, για το σοβιετικό και το κουβανικό σύστημα, για την κατάσταση στην Ελλάδα.

Μη φαντασθείτε βέβαια ότι η παρέα μας περιοριζόταν στην επιστήμη και την πολιτική. Κάθε άλλο. Σα νέοι άνθρωποι οργανώναμε και συμμετείχαμε σε γλέντια, κάποτε μα τους συμφοιτητές μας και, αρκετά συχνά, με κουβανούς, υπαλλήλους της πρεσβείας. Δεν έδωσα τότε σημασία. Απλά περνούσαμε καλά.
Ήρθε η εποχή που έπρεπε να εκπονήσουμε τη διπλωματική μας εργασία. Εγώ διάλεξα γρήγορα το θέμα και τον καθηγητή. Τα πράγματα περιπλέχθηκαν με τον Χοσέ Ραούλ. Θέλησε να κάνει τη διπλωματική του εκτός πανεπιστημίου, στο περίφημο Ινστιτούτο Κουρτσάτοβ. Συνεννοήθηκε μάλιστα και με τον επιβλέποντα. Όμως το συγκεκριμένο ινστιτούτο ήταν απαγορευμένο για τους ξένους, «κλειστό», όπως λέγαμε τότε. Τον παίδεψαν λοιπόν πολύ μέχρι να του το επιτρέψουν. Θυμάμαι πόση κατάπληξη μου είχε προκαλέσει αυτή η στάση των αρχών απέναντι σ’ έναν πολίτη σοσιαλιστικής χώρας! Και που νάξερα!...

Τα χρόνια πέρασαν. Πήραμε πτυχίο και ξεκινήσαμε κι οι δυο την εκπόνηση διδακτορικής διατριβής.
Λίγο μετά ήρθε κι η μεταπολίτευση κι έτσι γύρισα στην Ελλάδα, εκπλήρωσα τις στρατιωτικές μου υποχρεώσεις κι επέστρεψα στη Μόσχα για την ολοκλήρωση των σπουδών.

Με τον Χοσέ Ραούλ δεν χαθήκαμε. Εξακολουθούσαμε να ανταμώνουμε. Είχαμε μάλιστα τόσα πολλά να πούμε για τις κοσμογονικές αλλαγές που συντελούνταν στον κόσμο. Η πτώση των δικτατοριών στην Ευρώπη, ο νικηφόρος πόλεμος στην Ινδοκίνα, το παλαιστινιακό και τόσα άλλα.

Ήταν μια εποχή που δούλευα πολύ τα πρωινά στο Ινστιτούτο Πυρηνικής Φυσικής του Πανεπιστημίου για τη διατριβή μου και τα βράδια στο ραδιοφωνικό σταθμό της Μόσχας, εκφωνητής για τις ελληνικές εκπομπές.

Στο Ινστιτούτο λοιπόν συνάντησα το Ρομπέρτο, έναν άλλο κουβανό προπτυχιακό φοιτητή.

Κουβεντιάζοντας μια μέρα του είπα:
- Κάνω πολύ παρέα με τον Χοσέ Ραούλ Φερνάντες, που κάνει διδακτορικό στο Κουρτσάτοβ. Τον ξέρεις;
Με κοίταξε λίγο παράξενα. Κόμπιασε στην αρχή κι ύστερα έριξε τη βόμβα:
- Αυτός λένε ότι είναι ο γιος του Φιντέλ Κάστρο.
Έμεινα αποσβολωμένος. Δεν ήξερα τι να πω. Δεν ήταν δυνατόν! Γιατί δεν μου τόπε; Μπα, μάλλον λάθος κάνει.
- Δε νομίζω, απάντησα χωρίς η φωνή μου να δείχνει απόλυτη βεβαιότητα. Μάλλον όχι….

Από κείνη την ημέρα τα λόγια του Ρομπέρτο δεν έλεγαν να φύγουν από τη σκέψη μου.Δεν ήξερα τι να κάνω!

Στην αρχή σκέφθηκα να ρωτήσω ευθέως το Χοσέ Ραούλ. Όχι, είπα μέσα μου. Αν δεν είναι αλήθεια θα με περάσει για τρελό ή χαζό. Αν πάλι είναι θα έχει τους λόγους του που δεν μου το αποκαλύπτει.
Από όλα όσα είχαμε κάνει μαζί (πράγματα απλά και συνηθισμένα για δυο νέους) το μόνο που μου φάνηκε περίεργο ήταν η συχνή συντροφιά των υπαλλήλων της πρεσβείας. Μου φάνηκε όμως υπερβολικό αυτό το γεγονός να τεκμηριώνει μια τέτοια αποκάλυψη.

Ο καιρός κύλησε κι έφτασε η μέρα που ο Χοσέ Ραούλ ολοκλήρωσε πρώτος τη διδακτορική του διατριβή. Εγώ, λόγω της επιστροφής στην πατρίδα είχα καθυστερήσει.

Ο άγραφος νόμος της εποχής επέβαλε η υπεράσπιση της διατριβής να συνοδεύεται από ένα τρικούβερτο γλέντι σε κάποιο καλό εστιατόριο της πόλης. Έτσι ο Χοσέ Ραούλ μας κάλεσε στο εστιατόριο «Μετροπόλ». Είχαν συγκεντρωθεί Σοβιετικοί επιστήμονες, υπάλληλοι της πρεσβείας και κάποιοι φίλοι από τα χρόνια των σπουδών.

Οι προπόσεις, όπως συνηθίζεται στα τραπέζια στη Ρωσία, έπεφταν η μια πίσω από την άλλη. Το αλκοόλ και ιδιαίτερα το κουβανικό ρούμι έρρεε άφθονο. Σιγά - σιγά όλοι περάσαμε σε κατάσταση υπέρμετρης ευθυμίας. Τότε οι κουβανοί υπάλληλοι της πρεσβείας ξεσάλωσαν. Προπόσεις και συνθήματα: «Viva comandante Fidel Castro”, “Viva comadante Raoul Castro”!

Για τους πολλούς το δεύτερο σύνθημα αναφερόταν στον αδελφό του Φιντέλ, τον Ραούλ Κάστρο. Όχι όμως και για μένα. Τώρα πια ήμουν σίγουρος. Ο Χοσέ Ραούλ ήταν γιός του Φιντέλ.
Δεν θύμωσα. Δεν απογοητεύτηκα. Απλώς είχα την ελπίδα ότι ο ίδιος κάποια στιγμή θα μου αποκάλυπτε την αλήθεια.

Πλησίαζαν πια οι μέρες που ο Χοσέ Ραούλ έπρεπε να επιστρέψει οριστικά στην πατρίδα. Τότε ήταν που οργάνωσε σ’ ένα διαμέρισμα το αποχαιρετιστήριο γλέντι για λιγοστούς φίλους, βασικά κουβανούς, δυο ρώσους κι εμένα.

Η βραδιά κυλούσε ήρεμα. Το γουρουνόπουλο με το μαύρο ρύζι που ειδικά για την περίπτωση είχαν ετοιμάσει οι κουβανοί κόντευε να τελειώσει. Το Havana Club συνόδευε περίφημα το φαί.

Κάποια στιγμή ο Χοσέ Ραούλ με πήρε και καθίσαμε απόμερα.
- Ξέρεις ποιος είμαι; Με ρώτησε χωρίς περιστροφές.
- -Ναι, του απάντησα περιμένοντας.
- Συγχώρα με που δεν σου το είπα πιο πριν. Αλλά ταξίδευα πολύ. Οι μυστικές υπηρεσίες πάντα αναζητούσαν τα ίχνη μου. Δεν έπαιρνα πάντα το αεροπλάνο Μόσχα – Αβάνα. Πολλές φορές έπρεπε να περάσω από κάμποσες χώρες. Δεν έπρεπε να με ξέρουν. Δεν έπρεπε να με βρουν. Όχι ότι δεν σ’ εμπιστευόμουν. Αν αυτό συνέβαινε δεν θα κάναμε παρέα. Έπρεπε όμως να είναι έτσι.
- Καταλαβαίνω Χοσέ Ραούλ. Εξάλλου δεν βρεθήκαμε παρέα για τα ονόματά μας, αλλά γιατί ταιριάξαμε.

Ακολούθησαν πολλά ακόμα λόγια. Όρκοι αιώνιας φιλίας. Κάποια τηλέφωνα στη Μόσχα που θα με βοηθούσαν να επικοινωνήσω μαζί του, η βεβαιότητα ότι οπωσδήποτε θα ξαναβρεθούμε. Κι ύστερα χωρίσαμε.

 O Φιντέλ Κάστρο Ντίας-Μπάλαρτ
(Χοσέ Ραούλ Φερνάντες)  σήμερα

Από τότε πέρασαν περίπου τριάντα χρόνια. Ποτέ δεν αντάμωσα ξανά το Χοσέ Ραούλ. Πριν λίγο καιρό, λόγω της ασθένειας του Φιντέλ τον είδα στην τηλεόραση. Σε κάποια περιοδικά διάβασα γι’ αυτόν. Οι δημοσιογράφοι τον ονόμαζαν «Φιντελίτο».

Δεν ξέρω αν αυτό είναι επινόηση των δημοσιογράφων μας, παρατσούκλι ή το πραγματικό του όνομα. Σε κάθε περίπτωση τίποτε δεν αλλάζει για μένα.

Ο «Χοσέ Ραούλ Φερνάντεζ» εξακολουθεί να είναι ο συνάδελφος, ο σύντροφος, ο φίλος, ο άνθρωπος με τον οποίο μοιραστήκαμε χαρές και λύπες. Ο άνθρωπος με τον οποίο έκανα όνειρα. Για μας, για τη ζωή μας, τις χώρες μας τον κόσμο ολόκληρο.

Η ζωή από τότε άλλαξε πολλά. Πολλά από τα όνειρα έσβησαν άδοξα. Όμως ο Χοσέ Ραούλ θ’ αποτελεί για μένα μια γλυκιά ανάμνηση της νιότης μου.

Ας είσαι κι εσύ ευτυχισμένος καλέ μου φίλε. Σου εύχομαι να κάνεις ακόμη πολλά. Για σένα και για τη χώρα σου

(Συντομευμένο δημοσιεύθηκε στο ΒΗΜΑGAZINO τ. 384 24/2/2008 και δεν άλλαξα ορισμένα στοιχεία εκείνης της εποχής)

Σημ.

Στη μορφή που δημοσιεύεται εδώ,  αναρτήθηκε στις 26 Νοέμβρη στον προσωπικό λογαριασμό του συγγραφέα στο Facebook και αναδημοσιεύεται με την άδειά του.