Cubania (όπως Ρωμιοσύνη)

Αυτή τη λέξη (cubania) χρησιμοποιούν οι κουβανοί για να αποδώσουν τη συνείδηση της εθνικής ταυτότητας και της αγάπης τους για την πατρίδα. Μάλλον δεν μεταφράζεται εύκολα στα ελληνικά, τα πλησιέστερα “ελληνισμός” παραπέμπει κυρίως στο σύνολο του πληθυσμού ελληνικής καταγωγής ανά τον κόσμο και το “ελληνικότητα” στην προέλευση προϊόντων ή το πολύ τέχνης και κουλτούρας. 

Όμως η cubania είναι άλλο πράγμα, εκφράζει πολλά περισσότερα, εκφράζει το σύνολο των στοιχείων που συναποτελούν το κουβανικό έθνος, που για να κατανοηθεί χρειάζεται να πάμε πολύ πριν την επανάσταση (1959) η οποία δεν ήταν απλά μια στιγμή, αλλά η κορύφωση μιας μακρόχρονης εθνικοαπελευθερωτικής διαδικασίας. 


Όταν κάποτε ρώτησαν τον κορυφαίο κουβανό λογοτέχνη Alejo Carpentier (1904-1980) για την προέλευση των κατοίκων της Κούβας, εκείνος απάντησε απλούστατα ότι “Όλοι προερχόμαστε από τα καράβια”.

Πράγματι, με καράβια έφτασαν οι κατακτητές από την Ισπανία που σε λίγο καιρό είχαν εξολοθρεύσει πλήρως τους ιθαγενείς, με τα όπλα και την σκληρή δουλειά αναζητώντας χρυσό. Όταν οι ιθαγενείς εξολοθρεύτηκαν, τα απαραίτητα εργατικά χέρια, τώρα για την ζάχαρη, μεταφέρθηκαν κατά χιλιάδες από την Αφρική με τα δουλεμπορικά καράβια.

Το 1847 άρχισαν να φθάνουν στις κουβανικές ακτές καράβια γεμάτα με φτωχούς κινέζους με την φιλοδοξία να κερδίσουν πολλά λεφτά και την ελπίδα να επιστρέψουν πλούσιοι στην πατρίδα τους, πράγμα που τελικά δεν το κατάφεραν ποτέ, καθώς δουλεύοντας στις χειρότερες συνθήκες, άφησαν τα κόκκαλα και τους απογόνους τους στο νησί.

Αργότερα, χιλιάδες αγροτών από τα Κανάρια κατέφθασαν για να δουλέψουν στα χωράφια του καπνού και των τροπικών φρούτων. Από κοντά, Άραβες και Ινδοί για να αναπτύξουν το εμπόριο στις αστικές ζώνες, άνδρες και γυναίκες από τις ελεύθερες αμερικανικές εκτάσεις, Γιαπωνέζοι, Κορεάτες, Σουηδοί, Ολλανδοί, Άγγλοι, Γάλλοι και Βορειοαμερικανοί, κ.α.

Ανακατεμένα αίματα και κοινές φιλοδοξίες δημιούργησαν μια ιδιόμορφη αίσθηση με δική της κουλτούρα. Από όλο αυτό το εθνολογικό χαρμάνι προέκυψε το κουβανικό έθνος που αποκρυσταλλώθηκε στους αγώνες για την ανεξαρτησία. Την διαδικασία αυτήν την μελέτησε ο επιφανής κουβανός διανοούμενος Fernando Ortiz (1881-1969) και της έδωσε τον ονομασία “transculturación” (διαπολιτισμικότητα).

Αυτό είναι λοιπόν η “cubania”. Στην Κούβα όταν αγαπάς την πατρίδα σου, αγαπάς εκ πεποιθήσεως όλους τους λαούς του κόσμου, αφού από αυτούς προήλθες μόλις δύο αιώνες πριν. Πρόκειται για μια εθνική συνείδηση που διαμορφώθηκε κατά την διάρκεια των απελευθερωτικών πολέμων που ξεκίνησαν το 1868 και ολοκληρώθηκαν με τον θρίαμβο της επανάστασης. Επιπλέον, η απειλή -όλα αυτά τα χρόνια- από τον βόρειο γείτονα, ακριβώς για την εθνική ανεξαρτησία, συντήρησαν και αναβάθμισαν μια εθνική συνείδηση με το επαναστατικό – απελευθερωτικό στοιχείο να είναι μόνιμο συστατικό της.

Τηρουμένων όλων των ποιοτικών αναλογιών, αντίστοιχη είναι η εθνική συνείδηση σε όλη την Νότια και Κεντρική Αμερική και Καραϊβική. Η κοινή γλώσσα, ο κοινός εχθρός (Ισπανός και Βορειοαμερικάνος) διαμόρφωσαν μια εθνική συνείδηση ολόκληρης της Ηπείρου (της Δικής μας Αμερικής) βασικά αντιιμπεριαλιστική. Η διαδικασία που συντελείται σήμερα στην Ήπειρο, πατάει ακριβώς σε αυτό το στοιχείο, και όπως είναι φυσικό, υπάρχουν, αναπτύσσονται και δημιουργούνται σε αυτήν, διάφορα ιδεολογικά και πολιτικά ρεύματα.

atexnos.gr