« Πριν από 40 χρόνια, αυτό που πολύ αργότερα
επρόκειτο να συμβεί εκεί, κανείς δεν θα μπορούσε να το φανταστεί τότε. Όμως
εμείς, είχαμε ανάμεσά μας έναν μάντη και αυτός ο μάντης ήταν ο Τσε ».
Φιντέλ Κάστρο Ρουζ
Ομιλία σε συγκέντρωση της Ένωσης Νέων Κομμουνιστών
Κούβας, Απρίλιος 1997
Το βιβλίο «Κριτικές Σημειώσεις στην Πολιτική Οικονομία» περιλαμβάνει άρθρα, ομιλίες, παρεμβάσεις του Τσε – πολλά αδημοσίευτα μέχρι τότε – και εκδόθηκε πρώτη φορά το 2005 και επανεκδόθηκε το 2012 από τις «Εκδόσεις Κοινωνικών Επιστημών», το «Κέντρο Μελετών Γκεβάρα» και τις «Εκδόσεις Ocean Press» στην Αβάνα.
Σύμφωνα με τους εκδότες (ΝOTA EDITORIAL):
“ Η έκδοση των Οικονομικών Σημειώσεων του
Τσε στο βιβλίο «Κριτικές Σημειώσεις στην
Πολιτική Οικονομία» ήταν εδώ και χρόνια ένα από τα πιο αναμενόμενα κείμενά του
και πιθανά αυτό που έχει συγκεντρώσει την μεγαλύτερη πολεμική. Στις σκέψεις που
επεξεργάζεται από τα χειρόγραφά του ακόμα, σχετικά με τις ιδιομορφίες της
περιόδου μετάβασης και την σημασία της για την ιστορία και την εξέλιξη του μαρξισμού , παρατηρούνται κριτήρια
πολύ αιχμηρά, σχετικά με τον αντίκτυπο που έχουν πάνω στην μαρξιστική σκέψη. Πολλές φορές
προσπάθησε να υπερπηδήσει δύσκολα εμπόδια δίνοντας την μάχη ενάντια στον δογματισμό, το
μονοπώλιο της θεωρίας και την έλλειψη επιστημονικής ανάλυσης για την προώθηση
του σοσιαλισμού ”.
Σχεδόν 150 από τις 400 σελίδες του βιβλίου
καταλαμβάνουν οι σημειώσεις της εκτεταμένης ανασκευής μιας σειράς σημείων του Εγχειριδίου Πολιτικής Οικονομίας της
ΕΣΣΔ (Χ
PREGUNTAS SOBRE
LAS
ENSEÑANZAS DE UN LIBRO FAMOSO [MANUAL
DE
ECONOMÍA POLÍTICA, ACADEMIA DE CIENCIAS DE LA URSS] ) . Περιλαμβάνονται επίσης, μεταξύ
πολλών άλλων, τα υλικά από τις περιοδικές συζητήσεις στο Υπουργείο Βιομηχανίας με τα πολιτικά,
οικονομικά και διοικητικά στελέχη της βιομηχανίας.
Αυτή η σχετικά αθέατη πλευρά
του Τσε, το πλούσιο θεωρητικό του έργο για τα ζητήματα της μετάβασης από τον
καπιταλισμό στον κομμουνισμό αποτελεί
κληρονομιά και ανεκτίμητο όπλο για τους σημερινούς αγωνιστές που παλεύουν
ενάντια στον ιμπεριαλισμό εμπνευσμένοι
από τα κομμουνιστικά ιδανικά φιλοδοξώντας να χαράξουν τους νέους επαναστατικούς
δρόμους.
Ντέλια Λουίσα Λόπες Γκαρσία, καθηγήτρια του Πανεπιστημίου της Αβάνας, διδάκτωρ οικονομικών επιστημών και πρόεδρο της Εδρας «Ερνέστο Τσε Γκεβάρα» στο Πανεπιστήμιο της Αβάνας
ΑπάντησηΔιαγραφή- Ενα καθήκον που μας άφησε ο Τσε, είναι αυτό που έχει σχέση με την πολιτική οικονομία. Μόλις κυκλοφόρησε ένα βιβλίο «Κριτικές σημειώσεις για την πολιτική οικονομία», που περιέχει σημειώσεις που έκανε ο Τσε, πριν φύγει οριστικά από την Κούβα, για το εγχειρίδιο της πολιτικής οικονομίας, που είχε προετοιμαστεί στη Σοβιετική Ενωση και με βάση το οποίο εκπαιδεύονταν οι φοιτητές μας και οι οικονομολόγοι μας. Ο Τσε, λοιπόν, αφιερώθηκε στη μελέτη και στη συνέχεια προχώρησε, στα σημεία όπου θεωρούσε ότι πρέπει να γίνουν, σε κάποιες πολύ λεπτομερείς σημειώσεις, σε κάποια κριτικά σχόλια. Ακόμα έκανε μία βιογραφία των Μαρξ και Ενγκελς. Εχει μία πρόταση για σπουδές φιλοσοφίας για την Κούβα, που πιστεύω ότι μπορεί να ισχύει για οποιαδήποτε χώρα, και μία μέθοδο, που είναι περίπου η μέθοδος που ακολούθησε όταν έκανε το φιλοσοφικό λεξικό. Δηλαδή, να μελετιούνται σχολές, ρεύματα σκέψης της ιστορίας της φιλοσοφίας, ώστε οι φοιτητές να διευρύνουν το πνευματικό τους πεδίο και στη συνέχεια να είναι σε θέση να αντιμετωπίσουν τον Μαρξ, τον Ενγκελς και τον Λένιν και τους υπόλοιπους μαρξιστές διανοητές, με την έννοια να μάθουν τι έγινε πριν από αυτούς, ποια είναι η φιλοσοφική κληρονομιά. Και ο Τσε τα άφησε αυτά ως ένα σχέδιο εκδόσεων και σπουδών. Αυτές οι «Κριτικές σημειώσεις για την πολιτική οικονομία» δεν είναι τίποτε περισσότερο και τίποτε λιγότερο από μια πρόκληση για τους Κουβανούς επαγγελματίες, όχι μόνο της οικονομίας, αλλά και των κοινωνικών επιστημών, γιατί με αυτήν την κριτική, αυτήν τη μεθοδολογία που μας άφησε, μας λέει τι πρέπει να γίνει. Εγώ πιστεύω ότι πρέπει να γίνει μια πολιτική οικονομία του σοσιαλισμού, ξεκινώντας από τις συνθήκες της υπανάπτυξης. Αυτό εκκρεμεί ακόμα, δεν έχει γίνει στην Κούβα από αυτήν την άποψη, βέβαια δεν είχαν εκδοθεί ακόμα «Οι κριτικές σημειώσεις». Φυσικά, είχαν γίνει και στο παρελθόν προσπάθειες για την έκδοση του έργου του Τσε, όπως όταν ζούσε ακόμα, ένας συναγωνιστής του, ο Ορλάντο Μπορέγκο εξέδωσε 7 τόμους με το έργο του Τσε, δυστυχώς μόνο σε 500 αντίτυπα λόγω έλλειψης χρημάτων και αργότερα το 1970 ένας πολιτιστικός θεσμός, «Casa de las Americas» με έδρα στην Κούβα εξέδωσε δύο τόμους με το πιο σημαντικό μέρος του έργου του Τσε από το 1957 μέχρι το 1967. Ακόμα, το 1985, ο εκδοτικός οίκος «Κοινωνικές Επιστήμες» εξέδωσε εννέα μικρότερους τόμους και επίσης με το έργο του Τσε δραστηριοποιείται το εκδοτικό από την Αυστραλία Ocean Press, που συνεργάζεται με το ...«Κέντρο Σπουδών Τσε Γκεβάρα».
Συνοψίζοντας θα έλεγα ότι όσα έχουν σχέση με τη σκέψη του Τσε για το σοσιαλισμό, παρουσιάζουν μια ανθρώπινη διάσταση, δηλαδή πώς να δημιουργήσουμε την οικονομία του σοσιαλισμού για τον άνθρωπο, και αυτό νομίζω έχει ιδιαίτερη αξία σήμερα.