Η παρουσιάστρια Ορτένσια Λάμαρ, μια σχεδόν ξεχασμένη σήμερα συγγραφέας, ντυνόταν μοντέρνα, αν και όχι τόσο προκλητικά όπως την συμβούλευαν τα περιοδικά και το πανεπιστήμιο. Η τότε έδρα της Ακαδημίας Επιστημών είχε στολιστεί με σημαίες της Ουρουγουάης και της Κούβας. Ήταν μια τιμητική εκδήλωση για την επίσης σχεδόν ξεχασμένη σήμερα, συγγραφέα Παουλίνα Λούισι. Ήταν 18 Μάρτη του 1923.
Η παρουσιάστρια κάλεσε στο βήμα τον κεντρικό ομιλητή, τον Εράσμο Ρεγουιεφιέρος. Η φήμη του προέρχονταν από 14 διαλέξεις για ένα θεατρικό έργο που είχε γράψει (Η Θυσία) καθώς και από διάφορες σκοτεινές επιχειρήσεις στις οποίες είχε εμπλακεί σαν υπουργός Δικαιοσύνης, μαζί με τον Πρόεδρο της δημοκρατίας. Επίσης ήταν εκεί δεκαπέντε νέοι οι οποίοι σηκώθηκαν όρθιοι, όταν ο διεφθαρμένος αξιωματούχος είχε διασχίσει ήδη τη μισή απόσταση προς το βήμα, περιμένοντας να τον επευφημήσουν οι παρατρεχάμενοι.
Η παρουσιάστρια κάλεσε στο βήμα τον κεντρικό ομιλητή, τον Εράσμο Ρεγουιεφιέρος. Η φήμη του προέρχονταν από 14 διαλέξεις για ένα θεατρικό έργο που είχε γράψει (Η Θυσία) καθώς και από διάφορες σκοτεινές επιχειρήσεις στις οποίες είχε εμπλακεί σαν υπουργός Δικαιοσύνης, μαζί με τον Πρόεδρο της δημοκρατίας. Επίσης ήταν εκεί δεκαπέντε νέοι οι οποίοι σηκώθηκαν όρθιοι, όταν ο διεφθαρμένος αξιωματούχος είχε διασχίσει ήδη τη μισή απόσταση προς το βήμα, περιμένοντας να τον επευφημήσουν οι παρατρεχάμενοι.
Συνέβη ακριβώς το αντίθετο. Ένας νέος ξανθός, αδύνατος, λιτή φυσιογνωμία, με καθαρή και διαπεραστική ματιά – όπως τον περιέγραψε ο τύπος της εποχής- ,είπε: […] Ας μας συγχωρήσει η επιφανής συγγραφέας η οποία δικαίως τιμάται σε αυτήν την εκδήλωση. Διαδηλώνουμε ενάντια στον διεφθαρμένο αξιωματούχο, ο οποίος προτίμησε να δώσει υψηλά προνόμια σε φίλο του, από το να υπερασπίσει τα εθνικά συμφέροντα. Λυπούμαστε πολύ που ο κύριος Ρεγουιεφιέρος βρίσκεται εδώ. Γι αυτό είμαστε υποχρεωμένοι να διαμαρτυρηθούμε και αποχωρούμε”.
To ακροατήριο έμεινε άφωνο, μεταξύ σοκ και έκπληξης. Ο Ρεγουιεφιέρος κρέμασε τα χέρια, σαν τον μποξέρ που έχει δεχτεί πολλαπλά χτυπήματα. Επικράτησε νεκρική σιγή, καθώς οι 15 νέοι εγκατέλειπαν τον χώρο για να κατευθυνθούν στη σύνταξη ενός περιοδικού για να αφήσουν το κείμενο της διαμαρτυρίας τους. Δεν υπόγραψαν όλοι το ντοκουμέντο, που αργότερα θα ονομάζονταν “Η Διαμαρτυρία των Δεκατριών”. Ο ξανθός νεαρός έβαλε αποφασιστικά σε αυτό το όνομά του: Rubén Martinez Villena.
Αν και αυτή ήταν η πρώτη του εμφάνιση στην πολιτική ζωή της χώρας, ήταν ήδη αρκετά γνωστός στον τύπο και στην λογοτεχνία, από τα ποιήματά του. Aρκετά από αυτά (Διάσωση του Σανγκιλί, Χιμαγουαγιού, Μάξιμο Γκόμες) είχαν φιλοξενηθεί στις σελίδες σημαντικών εντύπων. Το 1923 έγιναν γνωστές ποιητικές ανθολογίες του όπως, Η άυπνη ματιά και Ο Γίγαντας, μεταξύ άλλων. Όμως, πέρα από τους στίχους του, ενδιαφερόταν ήδη για την κατάκτηση όλης της κοινωνικής δικαιοσύνης.
Μέσω της φιλίας του με τον Χούλιο Αντόνιο Μέγια, η σκέψη του ριζοσπαστικοποιήθηκε και συνεργάστηκε κατ ευθείαν μαζί του, στην δημιουργία του Λαϊκού Πανεπιστημίου Χοσέ Μαρτί και στην ίδρυση της Αντιιμπεριαλιστικής Ένωσης Κούβας. Το 1927 το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κούβας τον έκανε δεκτό ως μέλος του. Βρισκόταν στο νοσοκομείο με οξεία πνευμονία, όταν έλαβε την είδηση.
> Ο επαναστάτης Φάμπιο Γκρομπάρτ, τον γνώρισε εκείνες τις μέρες. Μετά από χρόνια θα έγραφε: “Χλωμός και αδύνατος, ο Ρουμπέν μας υποδέχτηκε με αγάπη. Με τα μάτια του, των οποίων η έκφραση εξέπεμπε εξυπνάδα, ειλικρίνεια και τρυφερότητα και το λεπτό του χαμόγελο, μερικές φορές λυπημένο, ήξερε να κατακτά την συμπάθεια και την εμπιστοσύνη όλων όσων τον είχαν γνωρίσει πριν[...] Είχε κάτι που οι εργάτες αισθάνονταν καλά δίπλα του και τον θεωρούσαν δικό τους. Αυτό το κάτι ήταν η εξαιρετική του σεμνότητα, ο βαθύς του ανθρωπισμός, η ειλικρίνεια των αισθημάτων του για τους άλλους και η έμφυτη αίσθηση απόρριψης κάθε είδους αδικίας”.
To ακροατήριο έμεινε άφωνο, μεταξύ σοκ και έκπληξης. Ο Ρεγουιεφιέρος κρέμασε τα χέρια, σαν τον μποξέρ που έχει δεχτεί πολλαπλά χτυπήματα. Επικράτησε νεκρική σιγή, καθώς οι 15 νέοι εγκατέλειπαν τον χώρο για να κατευθυνθούν στη σύνταξη ενός περιοδικού για να αφήσουν το κείμενο της διαμαρτυρίας τους. Δεν υπόγραψαν όλοι το ντοκουμέντο, που αργότερα θα ονομάζονταν “Η Διαμαρτυρία των Δεκατριών”. Ο ξανθός νεαρός έβαλε αποφασιστικά σε αυτό το όνομά του: Rubén Martinez Villena.
Αν και αυτή ήταν η πρώτη του εμφάνιση στην πολιτική ζωή της χώρας, ήταν ήδη αρκετά γνωστός στον τύπο και στην λογοτεχνία, από τα ποιήματά του. Aρκετά από αυτά (Διάσωση του Σανγκιλί, Χιμαγουαγιού, Μάξιμο Γκόμες) είχαν φιλοξενηθεί στις σελίδες σημαντικών εντύπων. Το 1923 έγιναν γνωστές ποιητικές ανθολογίες του όπως, Η άυπνη ματιά και Ο Γίγαντας, μεταξύ άλλων. Όμως, πέρα από τους στίχους του, ενδιαφερόταν ήδη για την κατάκτηση όλης της κοινωνικής δικαιοσύνης.
Μέσω της φιλίας του με τον Χούλιο Αντόνιο Μέγια, η σκέψη του ριζοσπαστικοποιήθηκε και συνεργάστηκε κατ ευθείαν μαζί του, στην δημιουργία του Λαϊκού Πανεπιστημίου Χοσέ Μαρτί και στην ίδρυση της Αντιιμπεριαλιστικής Ένωσης Κούβας. Το 1927 το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κούβας τον έκανε δεκτό ως μέλος του. Βρισκόταν στο νοσοκομείο με οξεία πνευμονία, όταν έλαβε την είδηση.
> Ο επαναστάτης Φάμπιο Γκρομπάρτ, τον γνώρισε εκείνες τις μέρες. Μετά από χρόνια θα έγραφε: “Χλωμός και αδύνατος, ο Ρουμπέν μας υποδέχτηκε με αγάπη. Με τα μάτια του, των οποίων η έκφραση εξέπεμπε εξυπνάδα, ειλικρίνεια και τρυφερότητα και το λεπτό του χαμόγελο, μερικές φορές λυπημένο, ήξερε να κατακτά την συμπάθεια και την εμπιστοσύνη όλων όσων τον είχαν γνωρίσει πριν[...] Είχε κάτι που οι εργάτες αισθάνονταν καλά δίπλα του και τον θεωρούσαν δικό τους. Αυτό το κάτι ήταν η εξαιρετική του σεμνότητα, ο βαθύς του ανθρωπισμός, η ειλικρίνεια των αισθημάτων του για τους άλλους και η έμφυτη αίσθηση απόρριψης κάθε είδους αδικίας”.
Βαριά άρρωστος, νοσηλευόμενος στο σανατόριο La Esperanza, o Ρουμπέν πήρε δραστήρια μέρος σε όλη την προετοιμασία και τις διαδικασίες του 4ου Εθνικού Συνέδριου Εργατών για τη Συνδικαλιστική Ενότητα (Γενάρης 1934). Στις οξείες κρίσεις δύσπνοιας, αντιδρούσε μόνο με αυξανόμενες δόσεις φαρμάκου. Ωστόσο, αστειευόταν με τις νοσοκόμες και ζητούσε συγνώμη για την ενόχληση που τους προκαλούσε. Δέχτηκε ακόμη και να φάει ένα φρούτο.
Η τελευταία κρίση τον χτύπησε τα χαράματα της 16ης Γενάρη του 1934. Είχε συμπληρώσει μόλις τα 34 του χρόνια. Χιλιάδες κουβανοί, ξεχνώντας ιδεολογικές διαφορές, τον τίμησαν και παραβρέθηκαν στην κηδεία του.
Η κηδεία του Rubén Martinez Villena, στην Αβάνα |
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου