Γεγονότα, δικαιοσύνη και εκφρασμένη αξία

Σθεναρή υπεράσπιση μιας υπόθεσης:

Tης απελευθέρωσης των φυλακισμένων στις ΗΠΑ κουβανών ηρώων

LUIS TOLEDO SANDE

Η Βραζιλιάνικη   έκδοση  «Oι τελευταίοι στρατιώτες του ψυχρού πολέμου» (Companhia das Letras, 2011), πραγματικά άξιζε το Βραβείο «Βραζιλία της Λογοτεχνίας» στην κατηγορία του Ρεπορτάζ, που του απονεμήθηκε την ίδια χρονιά που μεταφράστηκε στα ισπανικά. O συγγραφέας του  Fernando Morais , γεννημένος στην Βραζιλία το 1946, είναι ένα καλό παράδειγμα  για το ότι τα σύνορα ανάμεσα στον δημοσιογράφο και τον συγγραφέα είναι τουλάχιστον συζητήσιμα.

Με τον επαγγελματισμό και την ακεραιότητα που τον χαρακτηρίζουν, ο Morais πραγματεύεται το περιεχόμενο που ανακοινώνει στον υπότιτλο: H ιστορία των κουβανών μυστικών πρακτόρων που διείσδυσαν στις οργανώσεις της άκρας δεξιάς στις Ηνωμένες Πολιτείες. Αυτό που περιγράφει στο βιβλίο δεν περιορίζεται στενά στα όρια αυτής της ιστορίας, στην οποία έλαμψαν η σκέψη και η συμπεριφορά των αντιτρομοκρατών αγωνιστών Gerardo Hernández, Ramón Labañino, Antonio Guerrero, Fernando González και René González. Η ιστορία των Πέντε τοποθετείται στο κείμενό του και αναδεικνύει την υπέρβαση αυτού που έκαναν.

Ο συγγραφέας εισέρχεται στα άδυτα της αντεπαναστατικής μαφίας, στον πυρήνα της οποίας διακινδύνευσαν την ζωή τους οι Πέντε, αλλά και στις μηχανορραφίες της ισχυρής αυτοκρατορίας που την χρηματοδοτεί  για να την χρησιμοποιήσει, αν και μερικές φορές μοιάζει να γίνεται όμηρός της. Σε αυτό το περιβάλλον, είναι ακόμα πιο παραδειγματική η ακεραιότητα των πατριωτών που δρουν καθοδηγούμενοι από ιδέες και ηθικές αξίες.

Βασιζόμενο σε μια σχολαστική μελέτη, το ρεπορτάζ  εμφανίζει δικά του στοιχεία αστυνομικής λογοτεχνίας και κοινωνικού χρονογραφήματος χειριζόμενο με το υψηλό επίπεδο που χαρακτηρίζει αυτόν που το έγραψε.  Στο κείμενο - από το οποίο δεν λείπουν οι πολύ καλά δουλεμένες δόσεις σαρκαστικού χιούμορ – υπερέχει η αντικειμενικότητα, που ο Morais δεν την συγχέει με  την κακώς εννοούμενη  αμεροληψία που σε άλλους συγγραφείς εκφράζει απλώς έλλειψη ηθικής.

Είναι ένα βιβλίο ελκυστικό σχετικά με το θέμα που προσεγγίζει, με  την ενδεδειγμένη φρεσκάδα  ανάλυσης ώστε να  αξιολογήσει τις συνθήκες της ιστορίας και την αποτελεσματικότητά της.  Έχει βασιστεί σε σχολαστική έρευνα  βιβλιογραφίας και αξιολογεί την πρόσβαση σε πηγές που δεν του χαρίστηκαν.  Μια από τις μεγαλύτερες επιτυχίες του είναι  η φυσικότητα με την οποία πραγματεύεται τα τραγικά συναισθήματα  και τις συμπεριφορές  των ανθρώπων  που,   για να εκπληρώσουν την   επικίνδυνη αποστολή που έχουν αναλάβει, διακινδυνεύουν να  εμφανίζονται σαν προδότες της πατρίδας τους. Σε αυτήν την τεταμένη πραγματικότητα ακροβατούν επίσης και οι οικογένειές τους.

Το βιβλίο αξίζει να βρίσκεται σε βιβλιοθήκες, βιβλιοπωλεία και σπίτια, όχι με κερδοσκοπικά κριτήρια αλλά σαν μια προσφορά των υπερασπιστών της δικαιοσύνης στον κόσμο. Είναι ένα από τα χαρακώματα στον πόλεμο των ιδεών, και προσφέρει  στοιχεία στον αγώνα για την απελευθέρωση των τεσσάρων κουβανών ηρώων που παραμένουν ακόμα άδικα  στις βορειοαμερικάνικες φυλακές.

Στο  πρωτοπόρο δρόμο που άνοιξε ο  Μorais με βιβλία τέτοιου περιεχομένου, έχει προστεθεί πρόσφατα άλλο ένα πολύτιμο βιβλίο, το οποίο προέρχεται όχι από την Λατινική Αμερική αλλά από τον βορεινό Καναδά: “Τι υπάρχει στην άλλη μεριά της θάλασσας: H αληθινή ιστορία των Πέντε Κουβανών» του Stephen Kimber . Έργο το οποίο επίσης έχει αρχίσει ήδη να τραβάει την προσοχή και όπως το βιβλίο του Morais, σίγουρα θα απασχολήσει ακόμα περισσότερο.

Και τα δύο βιβλία αξίζουν  την μεγαλύτερη  δυνατή καταξίωση για να επιτευχθεί η πολυπόθητη νίκη, ώστε να μην χρειαστούν ξανά τέτοιες συνεισφορές. Αλλά πέρα από αυτήν την περίπτωση, όσο υπάρχει η αυτοκρατορία που έχει το επιτελείο της στις ΗΠΑ θα είναι αναγκαίο να συνεχίσουμε να παλεύουμε για την δικαιοσύνη, κι ας είναι ψυχροί ή θερμοί οι πόλεμοι  τους οποίους η υπερδύναμη και οι υποτελείς της προσπαθούν να διατηρήσουν  και να αυξήσουν.