Παρά την έλλειψη πολλών φυσικών πόρων, η Κούβα κατέχει σημαντική γεωγραφική θέση. Η γεωγραφική εγγύτητα μπορεί να είναι πολιτικό πλεονέκτημα αλλά και πολιτικός κίνδυνος, γι’ αυτό και οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν καταβάλει ιστορικά μεγάλες προσπάθειες για να αποκτήσουν τον έλεγχο αυτού του μικρού νησιού. Πολύ πριν από τον Ισπανοαμερικανικό Πόλεμο, τον οποίο ξεκίνησαν οι Ηνωμένες Πολιτείες με μια επίθεση ψευδούς σημαίας, τη βύθιση του δικού τους πλοίου, του USS Maine, οι Αμερικανοί πρόεδροι προσπάθησαν να αγοράσουν την Κούβα δύο φορές.
Ο Thomas Jefferson προσπάθησε να πείσει τον Ναπολέοντα να παραχωρήσει το νησί στις Ηνωμένες Πολιτείες κατά τη διάρκεια της γαλλικής κατάληψης της Ισπανικής Αυτοκρατορίας. Δεν τα κατάφερε, αλλά η ιδέα της ενσωμάτωσης του νησιού στην τροχιά της Αμερικής δεν πέθανε μαζί του. Η Κούβα έπρεπε να πέσει κάτω από την κυριαρχία της Αμερικής επειδή, σύμφωνα με τα λόγια του Τζέφερσον, «ο έλεγχος που θα έδινε το νησί [στις ΗΠΑ] πάνω από τον Κόλπο του Μεξικού και οι χώρες και ο ισθμός που συνορεύουν με αυτόν, θα γέμιζε καλά το μέτρο του [αμερικανικού] -να εισαι”. Σήμερα, τίποτα δεν έχει αλλάξει: ο έλεγχος της Κούβας σημαίνει τη διαφορά μεταξύ συνολικής και περικομμένης ηγεμονίας στην Καραϊβική και την Κεντρική Αμερική.
Οι κουβανικοί πόροι που κανείς δεν θέλει
Το 1959 η Κούβα εγκατέλειψε την αμερικανική σφαίρα επιρροής και έκτοτε δεν επανήλθε. Σήμερα η Κούβα, όπως θα έπρεπε, δεν ανήκει σε κανέναν: η Κούβα ανήκει στον εαυτό της. Είναι μια ανεξάρτητη χώρα, η κυβέρνηση της οποίας υπηρετεί τα κουβανικά εθνικά συμφέροντα, και αυτός είναι ο λόγος που το εμπάργκο των ΗΠΑ εξακολουθεί να ισχύει.
Ανίκανες για λόγους εικόνας και επίσης της κοινής γνώμης να επαναλάβουν μια Εισβολή στον Κόλπο των Χοίρων ή μια Επιχείρηση Επείγουσας Μανίας, οι Ηνωμένες Πολιτείες βρήκαν στον οικονομικό πόλεμο έναν τρόπο για να καταστήσουν χρόνια ανίκανη την Κούβα.
Το εμπάργκο δεν ξεκίνησε μόνο για να επιφέρει αλλαγή καθεστώτος αλλά και για να αποτρέψει αυτό το νησιωτικό κράτος από την οικονομική επιτυχία. Το πρώτο γκολ χάθηκε, αλλά το δεύτερο ήταν απευθείας χτύπημα. Σε κάθε περίπτωση, υπάρχει ένας τρόπος για να τερματιστεί η οικονομική ταλαιπωρία της Κούβας: οι σύμμαχοί της πρέπει να αρχίσουν να επενδύουν συγκεκριμένα στην ανάπτυξή της, επειδή το νησί έχει τεράστιες δυνατότητες.
Η Ρωσία και η Κούβα είναι πιο αυτάρκεις από όσο νομίζουν. Η Κούβα είναι πλούσια σε ορυκτά αλλά υπόκειται σε πολύ αυστηρό εμπάργκο που προκαλεί διάφορα προβλήματα, εμποδίζει την εισαγωγή και ανάπτυξη υψηλής τεχνολογίας. Η Ρωσία είναι μια μεταλλευτική δύναμη, η οποία διαθέτει την τεχνολογία που χρειάζεται η Κούβα και δεν φοβάται ότι θα χτυπηθεί από τις αμερικανικές κυρώσεις.
Πιο αναλυτικά, η Κούβα έχει ένα από τα μεγαλύτερα αποθέματα νικελίου και κοβαλτίου στον κόσμο, αν και η έρευνα δείχνει ότι το έδαφος της είναι πιθανό να περιέχει επίσης χρώμιο, χαλκό, χρυσό, μαγγάνιο, σίδηρο και άλλα ορυκτά.
Οι δύο χώρες θα πρέπει να συνεργαστούν για την ανάπτυξη των ορυκτών πόρων της Κούβας, καθώς η εξόρυξή τους είναι απαραίτητη για τον μετριασμό των επιπτώσεων του εμπάργκο. Εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες απειλούσαν με κυρώσεις οποιονδήποτε αγοράζει κουβανικά μέταλλα, η Ρωσία θα μπορούσε να τα αγοράσει από την Κούβα και στη συνέχεια να τα μεταπωλήσει, θολώνοντας την προέλευσή τους.
Οι δυτικές χώρες, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών, έχουν έλλειψη σε νικέλιο και κοβάλτιο, πράγμα που σημαίνει ότι η ρωσοκουβανική συνεργασία στον τομέα θα μπορούσε να αυξήσει σημαντικά τη διαπραγματευτική τους ισχύ με την Ουάσιγκτον. Η Κούβα έχει αρκετούς πόρους για να ενταχθεί στις πιο σημαντικές αλυσίδες εφοδιασμού ορυκτών στον κόσμο και η Ρωσία διαθέτει την τεχνολογία για να το κάνει αυτό δυνατό. Αυτή η win-win εταιρική σχέση είναι πιθανό να έχει μακροχρόνιο αντίκτυπο στις αλυσίδες εφοδιασμού.
Η Κούβα σε έναν πολυπολικό κόσμο
Το εμπάργκο είναι η αιτία της χρόνιας οικονομικής υπανάπτυξης της Κούβας, η οποία συχνά παίρνει τη μορφή έλλειψης τροφίμων και καυσίμων. Εάν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, αυτό το κοινωνικο-οικονομικό αδιέξοδο μπορεί κάλλιστα να οδηγήσει σε εκτεταμένο περιεχόμενο και να οπλιστεί από γνωστικές λειτουργίες τύπου Mongoose, με αποτέλεσμα την αποτυχία της επαναστατικής κυβέρνησης.
Εάν πέσει η Κούβα, η Ρωσία και οι άλλες δυνάμεις που επιδιώκουν την πολυπολικότητα θα έχαναν έναν πολύτιμο σύμμαχο, που βρίσκεται σε στρατηγική θέση, προς όφελος της παρακμάζουσας-αλλά-πεισματικής Μονοπολικής Στιγμής. Μια συλλογική παρέμβαση των BRICS μπορεί να εκτρέψει αυτό το χειρότερο σενάριο.
Εάν η ομάδα BRICS θέλει πραγματικά να αμφισβητήσει την παγκόσμια ηγεμονία της G7, θα πρέπει να κάνει τα πρώτα βήματα προς την οικοδόμηση μιας κοινής ξένης ατζέντας. Η Κούβα είναι το μέρος όπου οι BRICS μπορούν να δείξουν στον κόσμο τις δυνατότητές τους και να αρχίσουν να διαλύουν τη διεθνή τάξη που βασίζεται σε κυρώσεις.
Δεν είναι θέμα ιδεολογίας, αλλά θέμα realpolitik. Το BRICS, το οποίο προβλέπεται να γίνει ένα υπερ-καρτέλ από το 2024 και μετά, μπορεί να βρει στην Κούβα εκπληκτικές ευκαιρίες για τρόφιμα, ενέργεια και ορυκτά, στο πλαίσιο της διασυνδεσιμότητας που προσφέρει.
Εάν η αποδολαριοποίηση της παγκόσμιας οικονομίας είναι πραγματικά ένας από τους στόχους του ομίλου BRICS, τότε η Κούβα είναι το καλύτερο μέρος για να αντιμετωπίσουμε τη δύναμη των αμερικανικών δολαρίων και τις αμερικανικές δευτερεύουσες κυρώσεις. Ως σύμμαχος δεκαετιών της Ρωσίας, της Κίνας και της Βραζιλίας, εταίρος της Ινδίας και της Νότιας Αφρικής και φίλος της Αιγύπτου, του Ιράν και της Σαουδικής Αραβίας, η Κούβα είναι μια από τις λίγες χώρες όπου οι θεμελιώδεις στόχοι και μακροπρόθεσμα συμφέροντα των BRICS συγκλίνουν.
Η Ρωσία και οι BRICS ενδέχεται να υποστηρίξουν την Κούβα με διάφορους τρόπους, από ανταλλαγές χωρίς κυρώσεις μέχρι ανθρωπιστική συνεργασία. Μερικά παραδείγματα αυτής της συνεργασίας μπορεί να είναι συμφωνίες σίτου για ζάχαρη και νικέλιο για πετρέλαιο ή επενδύσεις BRICS στον ενεργειακό τομέα της Κούβας, προκειμένου να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα του μπλακάουτ και να αξιοποιηθεί η γεωγραφία και το κλίμα για την ανάπτυξη θαλάσσιας, αιολικής και ηλιακής ενέργειας .
Η Κούβα έχει να παίξει έναν ρόλο στον σημερινό ηγεμονικό αγώνα μεταξύ της Δύσης και των Υπολοίπων. Η Ρωσία και οι BRICS θα πρέπει να επωφεληθούν από τη γεωστρατηγική και γεωπολιτική της θέση και να ενεργήσουν ανάλογα – η σωτηρία της Κούβας μπορεί να σημαίνει το αποκορύφωμα της Πολυπολικής Μετάβασης.
* Ο ΕΡΟΛ ΟΥΣΕΡ γεννήθηκε το 1960 και μεγάλωσε στην Κωνσταντινούπολη. Σπούδασε Οικονομικά και Διοίκηση Επιχειρήσεων στο Οικονομικό Τμήμα του Πανεπιστημίου της Κωνσταντινούπολης. Το 1986 ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές σπουδές του στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, ενώ το 1988 αποφοίτησε από τη Διεθνή Ακαδημία Διεύθυνσης Επιχειρήσεων της Ιαπωνίας. Εργάστηκε στη Worldbank και έπειτα από σύντομη θητεία ως αξιωματούχος της τουρκικής κυβέρνησης, ο Ουσέρ ξεκίνησε τη δική του επιχειρηματική δραστηριότητα. Το 1996 υπήρξε ιδρυτικό μέλος του προγράμματος πιστωτικών καρτών της Citibank Τουρκίας. Στοχαστής παγκόσμιου κύρους, ο Ουσέρ έχει πλούσια δράση και ως ακτιβιστής. Έχει τιμηθεί με βραβεία από τα Ηνωμένα Έθνη καθώς και από την HELMEPA (Ελληνική Ένωση Προστασίας Θαλάσσιου Περιβάλλοντος), με το Βραβείο The Outstanding Young Persons of the World για τη συμβολή του στην προώθηση της παγκόσμιας ειρήνης, το Ευρωπαϊκό Βραβείο JCI ως ο Καλύτερος Πρόεδρος Επιχείρησης, το Χρυσό Μετάλλιο του Δήμου Αθηναίων και την Τιμητική Διάκριση της UNESCO, ενώ έχει λάβει πολλές ακόμη διακρίσεις στον κλάδο των επιχειρήσεων (1988-2011). Ο ίδιος θεωρεί κορυφαία τιμή το βραβείο που του απονεμήθηκε για την προώθηση της παγκόσμιας ειρήνης, καθώς στάθηκε αφορμή να συναντηθούν οι πρωθυπουργοί της Ελλάδας και της Τουρκίας. Είναι ιδρυτής, πρόεδρος και σύμβουλος πολλών οργανώσεων και οργανισμών, όπως το Διεθνές Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο, το TUGIAD, το TESEV, το TEMA, η Λέσχη της Ρώμης, η Λέσχη της Βουδαπέστης κ.ά. Υποστηρίζει και προωθεί ανθρωπιστικές πρωτοβουλίες σε επίπεδο οικολογικών θεμάτων, δικαιωμάτων του παιδιού και, βέβαια, ηθικής οικονομίας, με την ελπίδα ότι οι πρόοδοι που σημειώνονται κατά τον 21ο αιώνα σε αυτούς τους τομείς θα αποβούν προς όφελος όλων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου