Αυτοαπασχολούμενοι στην Κούβα: συγκλήσεις και αποκλίσεις (3/4)

José Raul Acosta Artiles

Kέντρο Διαχείρισης Τεχνογνωσίας και Τεχνολογίας / Gecyt

εφημερίδα Empresa Nueva

1o Mέρος: Γενικά

2o Mέρος: Αυτοαπασχόληση και χωροταξικός σχεδιασμός, Επικοινωνιακή στήριξη.

3o Mέρος: Δικαιώματα και πρόσβαση στην εργασία

4o Μέρος: Παράρτημα (Σχετικά δημοσιεύματα καθημερινών εφημερίδων)

Η ιστορία δεν ξεκίνησε το 2010 όπως συζητιέται σήμερα στο δρόμο, αλλά στην Ειδική Περίοδο, όταν εγκαθιδρύθηκε η αυτοαπασχόληση (trabajo por cuenta tropia) στο νησί, που χρόνια μετά αναγνωρίστηκε σαν μια μορφή μη κρατικού τομέα της οικονομίας.

Δικαιώματα και πρόσβαση στην εργασία

Η επικαιροποίηση του οικονομικού μοντέλου, η διαδικασία της εργασιακής αναδιάταξης και η αναγκαιότητα προώθησης ειδικευμένης εργατικής δύναμης σε κρίσιμους τομείς, περιέλαβε επίσης αλλαγές στην πρόσβαση στην εργασία. Το Κράτος δεν άφησε απροστάτευτους τους εργαζόμενους που έμειναν διαθέσιμοι ως μέρος της εργασιακής αναδιάταξης, ωστόσο δεν μπόρεσε πάντα να εγγυηθεί την τοποθέτησή τους σε άλλες μονάδες. Αυτό ευνόησε την αυτοδιαχείριση για την πρόσβαση στην εργασία.

Οι εκτιμήσεις της Teresa Lara, (οικονομολόγο και σύμβουλο του Gecyt), υποδεικνύουν ότι “[...] η πλειοψηφία των ατόμων που ενσωματώθηκαν στον ιδιωτικό τομέα, κυρίως νέοι, δεν έχουν μια εργασιακή κουλτούρα, κανείς δεν τους διδάσκει πως να ψάξουν να βρουν μια δουλειά ούτε τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις τους ως μισθωτοί”. Και αν οι άνθρωποι τελειώνοντας οποιασδήποτε βαθμίδας σπουδές είχαν εγγυημένη μια δουλειά και τώρα το Κράτος δεν μπορεί να είναι ολοκληρωτικά υπεύθυνο για αυτό το προσωπικό: “Αυτοί οι νέοι ξέρουν μόνο ότι έχουν ανάγκη να κερδίσουν σίγουρα περισσότερα χρήματα από αυτά που πληρώνει το Κράτος, και κάποιοι δεν έχουν προστασία δημόσιας υγείας γιατί δεν πληρώνουν την κοινωνική ασφάλιση, άλλοι ούτε καν δηλώνονται σαν αυτοαπασχολούμενοι και δεν πληρώνουν τον φόρο”. Αυτό φέρνει την αβεβαιότητα της εργασίας και πράγματα τα οποία είχαν επιτευχθεί, τώρα χάνονται.

Eπίσης μια άλλη κατάσταση που επιδρά με αρνητικό τρόπο είναι η έλλειψη νομικής κουλτούρας αυτών που εμπλέκονται σε αυτού του τύπου την εργασία. Ο Κώδικας Εργασίας αναγνωρίζει στις διατάξεις του ίδιες συνθήκες για τον εργαζόμενο στον κρατικό τομέα και στην αυτοαπασχόληση, αλλά ακόμη υπάρχουν παραβιάσεις σχετικά με τα ωράρια, τα διαλείμματα, το κολατσιό, το φαγητό, τις διακοπές και τις άδειες.

Η αυτοαπασχόληση παρέχει τη δυνατότητα πλεονεκτημάτων για εκείνους που την εξασκούν, αφού τα προσδοκώμενα εισοδήματα είναι υψηλότερα από αυτά που προσφέρουν κάποιες μονάδες του Κράτους. Ωστόσο, δεν αναγνωρίζεται ότι η ποσότητα παρεχόμενης εργασίας ή οι λειτουργίες που πραγματοποιούνται, πολλαπλασιάζονται επίσης και δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που δεν βρίσκονται σε ισορροπία με τους μισθούς που καθιερώνει ο συμβαλλόμενος ή ιδιοκτήτης.

Απαιτούν αυτοί οι εργαζόμενοι τα δικαιώματά τους;

Σε αυτό το πνεύμα, η Lara υπογραμμίζει επίσης, ότι η πλειοψηφία δεν ξέρει τι σημαίνει πληρωμή με την εργάσιμη ώρα.... αυτό που καταλαβαίνει ο εργαζόμενος είναι ότι ο κρατικός τομέας πληρώνει τόσο την ημέρα το οκτάωρο, ενώ εγώ στην αυτοαπασχόληση, πληρώνομαι τόσο την ημέρα. Αυτή η ημέρα μπορεί να είναι οκτώ ώρες, δέκα ώρες, δώδεκα, δεκατέσσερις. Αυτή η ημέρα περιλαμβάνει ώρες για κολατσιό και φαγητό, που σε πολλές περιπτώσεις, ούτε δίνονται ούτε πληρώνονται.

Επισημαίνει επιπλέον, ότι εδώ υπάρχει ένας συνδυασμός παραγόντων. Είναι πολύ δύσκολο για ένα άτομο που μπαίνει σε αυτόν τον τομέα να απαιτήσει κάτι, γιατί έχει τον ανταγωνισμό ότι μπορεί να έρθει κάποιος άλλος που δεν απαιτεί τίποτα και να καταλάβει αυτή τη θέση. “Αυτή είναι η πρώτη εξήγηση που έδωσε ο Μαρξ στο Κεφάλαιο σχετικά με την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο και το στρατό των ανέργων”. Αυτοί ασκούν μια πολύ ισχυρή πίεση σε αυτούς που δουλεύουν όσον αφορά τον μισθό και τις συνθήκες εργασίας. Επομένως, σε αυτό το πνεύμα, “χάνονται δικαιώματα με πολύ ειρήνη”.

Ο στρατός των αυτοαπασχολούμενων περιλαμβάνει μετασχηματισμούς, αλλαγές και συνεχείς βελτιώσεις. Η οργάνωση και ο συστηματικός έλεγχος προκύπτουν αναγκαίοι για την εξισορρόπηση αυτής της νέας μορφής διαχείρισης στις σημερινές κοινωνικοοικονομικές μεταρρυθμίσεις στο νησί. Δεν είναι μόνο ευθύνη των οργανισμών του Κράτους, πρέπει να είναι επίσης η ανησυχία όλων όσων εμπλέκονται σε αυτές τις νέες μορφές απασχόλησης.

Συνεχίζεται  
1ο μέρος    2o μέρος     4ο μέρος