Μεταμοντέρνος Σοσιαλφασισμός

Από τη διαχείριση του κοινωνικού κράτους του 20ού αιώνα, η σύγχρονη ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία μετατράπηκε σε φορέα εφαρμογής νεοφιλελεύθερων πολιτικών, ιδιωτικοποιήσεων, καταστολής και άμεσης εμπλοκής σε ιμπεριαλιστικά σχέδια. Η πολιτική της στηρίζεται πλέον στην πλήρη ευθυγράμμιση με το ΝΑΤΟ, την ΕΕ και τις ΗΠΑ, καλύπτοντας αυτή τη στάση με ρητορική δικαιωματισμού και δημοκρατίας, χαρακτηρίζοντας κάθε κριτική προς αυτήν ως “ακροδεξιά”, “φασισμό”, “Λαϊκισμό”, “Φιλορωσισμό” ή και σε όλα αυτά μαζί.

Ο όρος «σοσιαλφασισμός» (Sozialfaschismus) χρησιμοποιήθηκε από την Κομμουνιστική Διεθνή (Κομιντέρν) κατά τη δεκαετία του 1920 και του 1930 για να χαρακτηρίσει τη σοσιαλδημοκρατία ως μορφή «φασισμού», θεωρώντας ότι αποτελούσε εμπόδιο για την επανάσταση καθώς αυτή είχε ήδη συμμαχήσει με τη αστική τάξη και βρισκόταν απέναντι στην  εργατική τάξη. Αυτή η θέση εγκαταλείφθηκε μετά την άνοδο του Χίτλερ, όταν η Σοβιετική Ένωση υιοθέτησε τη στρατηγική του Λαϊκού Μετώπου (1935). 

Θα μπορούσε να επανέλθει ο όρος σήμερα;

Ενώ όλο και περισσότερο η σύγχρονη σοσιαλδημοκρατία προσπαθεί να εμφανιστεί ως “αντιφασιστική” ενώ η πολιτική της ταυτίζεται με τον σύγχρονο φασισμό (ιμπεριαλισμός/νεοφιλελευθερισμός) ο προβληματισμός αν ο παλαιός όρος "σοσιαλφασισμός" μπορεί να εκφράσει σήμερα τη θέση και την τακτική της διεθνούς σοσιαλδημοκρατρίας, των Πράσινων κ.α , επανέρχεται πιεστικά.

Ο σημερινός ρόλος της σοσιαλδημοκρατίας (και κομματιών της ευρύτερης αριστεράς) θυμίζει τόσο έντονα εκείνη τη λογική σύμπλευσης με την ιμπεριαλιστική πολιτική, ώστε να δικαιολογεί τη χρήση του όρου "σοσιαλφασισμός". Υπάρχουν αρκετές θέσεις που ενισχύουν αυτή τη σκέψη:

"Ίσες αποστάσεις" από ΝΑΤΟ - Ρωσία: Αυτή η θέση στην πράξη ξεπλένει την ιμπεριαλιστική επιθετικότητα της Δύσης, ακόμα κι αν ντύνεται με πασιφιστική ή και “επαναστατική” φρασεολογία. Η αποφυγή σαφούς καταδίκης της επεκτατικής στρατηγικής του ΝΑΤΟ και η πλήρης συγκάλυψη  του νεοναζιστικού χαρακτήρα του Κιέβου, φέρνει ακόμα πιο κοντά αυτές τις δυνάμεις στο ιμπεριαλιστικό στρατόπεδο είτε μέσω της “πρωτοπόρας” ένταξης στο ιμπεριαλιστικό στρατόπεδο, είτε για κάποιες άλλες,  μέσω του μόνου τρόπου που  θα μπορούσαν, της "ουδετερότητας". 

Στήριξη στο Ισραήλ ή "κατανόηση" της πολιτικής του: Σοσιαλδημοκρατικά και Πράσινα κόμματα (ιδίως στη Γερμανία) νομιμοποιούν τη γενοκτονία στη Γάζα, στο όνομα του "δικαιώματος του Ισραήλ στην αυτοάμυνα". Εδώ έχουμε ξεκάθαρη ευθυγράμμιση με το δυτικό ιμπεριαλιστικό στρατόπεδο, μέσω “αντιφασιστικού νεοναζισμού”. 

Αυτές οι θέσεις  μόνο αντιφασιστικές δεν είναι: 

Νομιμοποιούν τον ιμπεριαλισμό (ΝΑΤΟ, Δύση) και τα εγκλήματα πολέμου (Ισραήλ).

Εξασθενίζουν την αντιμπεριαλιστική και αντιφασιστική πάλη, προβάλλοντας μια ψευδή «συνυπευθυνότητα» μεταξύ δυνάμεων ποιοτικά άνισων (π.χ. Ρωσία vs. NATO, Ισραήλ vs. Παλαιστίνη).

Λειτουργούν ως «αριστερή πτέρυγα» του νεοφιλελευθερισμού , απορροφώντας και εξουδετερώνοντας την όποια ριζοσπαστική κριτική.

Παραδείγματα στην Ευρώπη σήμερα:

1. Γερμανία: SPD και Πράσινοι υποστηρίζουν ενεργά τον πόλεμο του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία και τις κυρώσεις στη Ρωσία.

2. ΗΒ: Το Εργατικό Κόμμα (Starmer) υποστηρίζει απερίφραστα το Ισραήλ.

3. ΕΕ: Πολλά σοσιαλδημοκρατικά και αριστερά κόμματα ψήφισαν υπέρ των μέτρων κατά της Ρωσίας, ενισχύοντας   στρατιωτικά τον ιμπεριαλισμό και φιλοδοξώντας να παίξουν αναβαθμισμένο ρόλο στο ιμπεριαλιστικό σύστημα.

 Συμπέρασμα  

Ο όρος "σοσιαλφασισμός" δεν είναι αναχρονιστικός θεωρητικά — ειδικά αν τον δούμε ως χαρακτηρισμό πολιτικής πρακτικής και όχι απαραίτητα ως οργανικό δεσμό με τον φασισμό.  Αν όμως μιλάμε για την τακτική και τον ρόλο της σοσιαλδημοκρατίας σε ζητήματα όπως υποστήριξη της γενοκτονίας,  κάλυψη ιμπεριαλιστικών πολέμων ή  καταστολή κινημάτων, τότε ναι — είναι πολύ κοντά σε αυτό που κάποτε ονομαζόταν σοσιαλφασισμός και αποτελεί  τον Μοντέρνο (σύγχρονο) Σοσιαλφασιμό.

Η μεταλλαγμένη παραδοσιακή σοσιαλδημοκρατία  στην Ευρώπη (στις ΗΠΑ και την Μεγάλη Βρετανία αυτό το ρόλο τον παίζει ιστορικά το Εργατικό  Κόμμα) είναι δύναμη φασιστικής διαχείρισης και  υπάρχει απόλυτη συμφωνία στα μεγάλα θέματα με τον άλλο πόλο αστικής διαχείρισης, ιδιαίτερα στο κεφαλαιώδες ζήτημα του Ρωσο/Νατοικού πολέμου στην Ουκρανία.

Η καθαρή τοποθέτηση σε αυτό δεν έχει μόνο θεωρητική ή ακαδημαϊκή αξία. Αν αποδεχτούμε την παραπάνω ανάλυση, τότε τα δύο ρεύματα αστικής διαχείρισης που αντιπαρατίθενται στο ευρωατλαντικό στρατόπεδο είναι ο “Φασισμός” και ο (μεταμοντέρνος) “Σοσιαλφασισμός”.  

Ο σύγχρονος Σοσιαλφασισμός, ως μορφή  αστικής διαχείρισης δεν σημαίνει ότι ο φασισμός  απλά είναι καπιταλισμός (τι άλλο θα μπορούσε....). Σημαίνει ότι ο καπιταλισμός φασιστικοποιείται, καθώς στην παρούσα φάση όξυνση της κρίσης του, επιλέγει τη φασιστική μορφή διαχείρισης, η οποία εφαρμόζεται από όλες τις διαχειριστικές δυνάμεις του συστήματος.

Επομένως, το ζήτημα της αντιφασιστικής ενότητας δεν μπορεί να τίθεται στη βάση της επιλογής του καλύτερου φασισμού. Δεν μπορεί να γίνεται πέρα από τα κομβικά ζητήματα (πόλεμος, ιμπεριαλισμός) με βάση ανώδυνες και ανούσιες ιδεολογικές  συγκλήσεις, υποτίθεται αντιφασιστικές, μακρυά από την πολιτική στάση των δυνάμεων, που είναι η σαφής συμφωνία και ενότητά τους, κατά του ΝΑΤΟ και της συλλογικής Δύσης και υπέρ της νίκης της Ρωσίας. 

Aκραίο, ταβηγμένο από τα μαλιά ;  Όσο ακραίο είναι ότι το ναζιστικό  κόμμα του Χίτλερ ονομαζόταν  Εθνικοσοσιαλιστικό Γερμανικό Εργατικό Κόμμα (NSDAP).

Bαγγέλης Γονατάς