Δημόσια τηλεόραση, καλύτερη τηλεόραση

Αβάνα, 20 Σεπτέμβρη 2013

Δημοσιεύτηκε την Δευτέρα 16 Σεπτέμβρη στην εφημερίδα  “TRABAJADORES” (Εργαζόμενοι) , Όργανο του Κεντρικού Συνδικάτου Εργαζομένων της Κούβας.

Του Yuris Nórido

Ο  πρωτοπόροι του παγκόσμιου καπιταλισμού θεσμοθετούν τον θάνατο της δημόσιας τηλεόρασης και του δημόσιου ραδιοφώνου. Η πιο επιθετική εμπορική λογική αποτελεί την σπονδυλική στήλη στα media σε ένα μεγάλο κομμάτι του κόσμου.  

Όμως το μοντέλο του δημόσιου ραδιοφώνου και τηλεόρασης αντιστέκεται ακόμη σε πολλές χώρες του κόσμου. Και πρέπει να το πούμε, ότι αποτελεί εγγύηση για να αντανακλά  ένα αυθεντικό κεκτημένο των λαών μας, την δυνατότητα να εκφράζεται  η κουλτούρα τους με όλο της τον πλουραλισμό, καθώς και η διεκδίκηση των δικαιωμάτων και αιτημάτων των λαϊκών τάξεων. Το ραδιόφωνο και η τηλεόραση είναι δημόσια αγαθά και πρέπει να υποστηρίζονται από κρατικές πολιτικές εξισορροπώντας  πολιτικές ταλαντεύσεις  και εμπορευματικά συμφέροντα.

Η εμπειρία της Κούβας είναι μοναδική  στην Λατινική Αμερική. Είναι η μοναδική χώρα της περιοχής που έχει αποκλείσει τα ιδιωτικά ΜΜΕ. Αλλά  οι προκλήσεις για τα δικά μας τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά κανάλια και εκπομπές, είναι κατά γενική αίσθηση ίδιες  με αυτές του δημοσίου δικτύου σε αυτές τις χώρες. Σε έναν κόσμο που προχωρά στην σύγκλιση των media, στην αυτοκρατορία των νέων τεχνολογιών, στην πολυλειτουργικότητα και στην αλληλεπίδραση, πρέπει να επανακαθοριστεί η θέση  των εναλλακτικών μέσων επικοινωνίας. Το ραδιόφωνο και πάω απ’ όλα, η τηλεόραση στην Κούβα πρέπει επίσης να επανεκτιμήσουν τους τρόπους παραγωγής ,τα ποιοτικά κριτήρια, το φάσμα της θεματολογίας τους.  Αυτό είναι το αίτημα των εκατομμυρίων πολιτών που υιοθετούν ακόμα αυτά τα μέσα σαν το βασικό παράθυρο στον κόσμο, σαν την βασική πηγή  πολιτιστικής κατανάλωσης και γενικής πληροφόρησης.

Από πλευράς ποικιλίας και  περιεχομένου των προγραμμάτων και της εμβάθυνσης στις ειδήσεις, η τηλεόρασή μας είναι μία από τις καλύτερες του κόσμου. Πολλοί αναγνώστες θα αμφισβητήσουν αυτή την δήλωση. Το να κάνουμε κριτική  στην τηλεόραση είναι ένας από τους εθνικούς μας «πασατέμπους».  Όμως  λίγες τηλεοράσεις του κόσμου προσφέρουν μια   βεντάλια τόσο ανοικτή και πολύχρωμη σε προτάσεις, στην οποία συνυπάρχουν παραγωγές υψηλής κουλτούρας – ελιτίστικες, λένε κάποιοι –  προγράμματα λαϊκού βήματος , αγνής διασκέδασης, προσανατολισμού και ένα  διευρυμένο κινηματογραφικό πακέτο καθώς και μόνιμο αθλητικό πρόγραμμα.

Είναι επίσης προφανές ότι η τηλεόρασή μας έχει ακόμα μεγάλα δομικά προβλήματα.  Όχι τόσο στο τι λέει, αλλά κυρίως στο πως το λέει. Είναι ακόμα μια τηλεόραση με αγκυλώσεις,  μερικές φορές βαρετή, ειλικρινά τσαπατσούλα, υπερβολικά διδακτική, λίγο διακριτική, εξαιρετικά «σοβαρή», με τεχνικές  ελλείψεις, ανεπαρκώς ταυτισμένη με τις ρουτίνες και τα όνειρα των τηλεθεατών, λίγο δηκτική  και μερικές φορές μονότονη…

Το ραδιόφωνο τα πάει καλύτερα σε κάποια από αυτά τα θέματα (τουλάχιστον  είναι πιο δυναμικό και φρέσκο), αλλά μοιράζεται μεγάλο μέρος αυτών των προβλημάτων.

Οπωσδήποτε, η τηλεόραση και το ραδιόφωνο  πρέπει να ενημερώνουν, προσανατολίζουν, εκπαιδεύουν και να προωθήσουν αξίες… αλλά πρώτα από όλα πρέπει να ψυχαγωγήσουν.  Εδώ και χρόνια σιωπηρά, έχει υποτιμηθεί αυτή η αποστολή των μέσων επικοινωνίας. Επιπλέον,  έχει φτάσει στο ακραίο σημείο της να θεωρεί την ψυχαγωγία αμάρτημα, αναξιοπρεπές για μια τηλεόραση σεβαστή και «κουλτουριάρικη». Το αμάρτημα, σε κάθε περίπτωση, θα όφειλε να είναι η αντιδραστική και αποκλίνουσα κοινοτυπία  (από την οποία  σίγουρα, μερικές φορές η δική μας τηλεόραση δεν ξεφεύγει), αλλά είναι δυνατόν να κάνει  ένα πρόγραμμα πιο ελκυστικό, θεαματικό, χωρίς να   παραιτείται από τις άλλες της λειτουργίες.

Ο αντιεπαγγελματισμός και η έλλειψη ικανοτήτων, καθώς επίσης και το γούστο κάποιων τεχνικών και δημιουργών  κάνει μεγάλη ζημιά. Η φιλοδοξία θα έπρεπε να είναι το ραδιόφωνο και η τηλεόραση να έχουν  τους καλύτερους, αλλά αυτό περνά από μια οικονομική  διάσταση, που αυτή την στιγμή, είναι θέμα αντιπαράθεσης. Είναι ξεκάθαρο, υπάρχει έλλειψη πόρων , δεν αρκούν   οι  καλές προθέσεις. Βεβαίως, πρέπει να είμαστε πιο δημιουργικοί στην διαχείριση του χρήματος που διαθέτουμε, να ξεπερνάμε γραφειοκρατικά εμπόδια και να διευκολύνουμε παραγωγικές διαδικασίες.

Όλος ο κόσμος είναι σύμφωνος στην αναγκαιότητα μιας καλύτερης τηλεόρασης. Το δύσκολο είναι να βρούμε   με τις λύσεις,  να καθορίσουμε  τι τηλεόραση  θέλουμε.  Προφανώς, είναι μία τιτάνια αποστολή που πρέπει να αναλάβουν οι διευθύνοντες, οι δημιουργοί και οι τεχνικοί. Υπάρχει θέληση, αυτό είναι προφανές ακούγοντας τους εργαζόμενους στα ΜΜΕ.  Το «Φεστιβάλ Ραδιοφώνου και Τηλεόρασης Κούβα 2013» ήταν ο χώρος που κατατέθηκαν πολλές απόψεις.  Αυτό που μας λείπει είναι να συγκεκριμενοποιήσουμε τα βήματα που θα κάνουμε σε αυτήν την κατεύθυνση.