Ο Φιντέλ Κάστρο ουσιαστικά ολοκλήρωσε την εθνική απελευθέρωση της Κούβας καταφέρνοντας να συνενώσει τη σκέψη του Χοσέ Μαρτί με τον μαρξισμό-λενινισμό, αποδεικνύοντας στην πράξη ότι δεν μπορεί να υπάρξει εθνική χωρίς κοινωνική απελευθέρωση.
Μετά 60 χρόνια Επανάστασης, βάση της εθνικής ενότητας στην Κούβα αποτελεί και η πεποίθηση ότι ο εχθρός δεν συγχωρεί. Μιλάμε για τις ΗΠΑ, την αυτοκρατορία που χτίστηκε πάνω στη γενοκτονία 100 εκατομμυρίων Ινδιάνων και από τότε συνεχίζει να πραγματοποιεί γενοκτονίες για την προώθηση των συμφερόντων της. Ο μέσος Κουβανός αντιλαμβάνεται ότι αν η Κούβα πέσει στα χέρια της, δεν θα ξαναγίνει απλά πορνείο και καζίνο των ΗΠΑ. Η τιμωρία της για αυτές τις δεκαετίες απειθαρχίας (το λιγότερο) θα είναι να την σβήσουν από το χάρτη. Η καταστροφή της θα πρέπει να είναι ανάλογη του παραδείγματος που έδωσε. Υπό αυτήν την έννοια, η συνέχιση της Επανάστασης είναι μονόδρομος, γιατί “ εδώ ισοπαλίες δεν υπάρχουν” και αυτό εκφράζει με τον καλύτερο τρόπο και σήμερα το σύνθημα “Patria o Muerte” (Πατρίδα ή Θάνατος).
Πως διεξάγεται όμως σε αυτές τις συνθήκες - ή έτσι κι αλλιώς διεξαγόμενη σε άλλες συνθήκες – ταξική πάλη στον σοσιαλισμό (εποχή της μετάβασης) και μάλιστα σήμερα, σε ένα διεθνές περιβάλλον γενικευμένης υποχώρησης;
Ο τρόπος που το έκανε αυτό η Κούβα, ήταν και πάλι υπό μία έννοια αναγκαστικός. Δεν υπήρχε περίπτωση να την βγάλει καθαρή, αν δεν κατακτούσε και διατηρούσε συνεχώς την υποστήριξη της πλειοψηφίας. Και γι’ αυτό υπήρχε ένας μόνο τρόπος, να εξασφαλίσει τη διαρκή λαϊκή συμμετοχή και την ουσιαστική συζήτηση με τον πληθυσμό της όλων των σοβαρών θεμάτων και με αυτό τον τρόπο να τον κάνει “ενεργό - συνένοχο”.
Στη διάρκεια όλης της ζωής της, η Κουβανική Επανάσταση πάλευε και με τον εαυτό της, καθώς διεξαγόταν μια διαρκής ανοιχτή συζήτηση και πάλη για όλα τα ζητήματα που έμπαιναν μπροστά της. Αυτή η διαδικασία ήταν, είναι και θα είναι διαρκής και συχνά παίρνει και την μορφή καμπάνιας, όπως στη “διαδικασία αποκατάστασης των λαθών” (proceso de rectificación de errores) που υπήρξε ίσως η μοναδική έγκαιρη και καθαρή θέση – αντίθεση - πρακτική στην περεστρόικα, την δεκαετία του 80.
Η κουβανική κοινωνία είναι μια ανοιχτή κοινωνία, τα πάντα συζητιόνται χωρίς ταμπού, στις συνελεύσεις, στον τύπο, στην τηλεόραση. Έτσι και σήμερα, οι προκλήσεις που αντιπροσωπεύουν αυτά που περιγράψαμε παραπάνω και τα καθήκοντα που τίθενται στον κουβανικό λαό, αποτελούν αντικείμενο διαρκούς συζήτησης και πάλης σε όλα τα επίπεδα. Από το επίπεδο της εφαρμογής, των παρενεργειών ή και προβλημάτων των εφαρμοζόμενων νέων μέτρων, την οικονομία, τις τιμές, την γραφειοκρατία, μέχρι τα ιδεολογικά ρεύματα που αναπτύσσονται στη διάρκεια αυτής της πάλης.
Η διανόηση στην Κούβα επιχειρούσε πάντα να ετεροκαθορίζει σαν ιδεολογικά ρεύματα τις αντιλήψεις που γεννιόταν και εκφράζονταν στην κοινωνία. Πριν λίγα χρόνια, την τάση να κρύβονται τα υπαρκτά προβλήματα κάτω από την προβολή των κατακτήσεων της Επανάστασης την ονόμασαν “triunfalismo” (θριαμβολογία). Χαρακτηριστικό είναι επίσης, εκ του οποίου μπορεί κανείς να καταλάβει πολλά, ότι για την γραφειοκρατία, χρησιμοποιούν δύο όρους: “burocratismo” και “burocracia”. Είναι σαφώς ποιοτική η διαφορά των δύο όρων, και ενώ οι κουβανοί χρησιμοποιούν κυρίως τον πρώτο (γραφειοκρατισμός), εμείς χρησιμοποιούμε κυρίως τον δεύτερο (γραφειοκρατία) και εύκολα μπορεί να ερμηνευτεί το γιατί. Έτσι και σήμερα μπορεί κανείς να δει στον τύπο άρθρα κριτικής ή και πολεμικής ενάντια σε αντιλήψεις που ετεροκαθορίζονται ως ρεύμα, π.χ “La tercera vía o centrismo político” (Ο τρίτος δρόμος ή πολιτικός κεντρισμός).
Όμως, η πραγματική συζήτηση γίνεται στο δρόμο, στις πλατείες και στα πηγαδάκια. Το 2016 μας πήρε με ωτοστόπ ένα αυτοκίνητο που μαζί ταξίδευε ένας καλοβαλμένος μαύρος σαραντάρης, που μας συστήθηκε ως κουβανός καθηγητής σε Πανεπιστήμιο της Βραζιλίας και ρώτησε ευγενικά αν μπορούμε να του εξηγήσουμε πως μετατράπηκε το ΟΧΙ του ελληνικού δημοψηφίσματος (2015) σε ΝΑΙ. Δεν ξέρω αν τα καταφέραμε αλλά αυτός μας είπε:
- Κατάλαβα, στην Ελλάδα θέλετε κι εσείς ότι θέλει πολύς κόσμος ένα σύστημα που δεν υπάρχει, εγώ το ονομάζω “CAPISOC”.
- “CAPISOC” ;
- “CAPitalismo – SOCialismo”, όπως σας είπα, δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα. Αλλά πολλοί πιστεύουν ότι μπορούμε να πάρουμε τα καλά και από τα δύο συστήματα και να φτιάξουμε ένα που να μας βολεύει. Ξεχάστε το, δεν υπάρχει”.
Αυτή είναι η Κούβα και από κάτι τέτοια, έτσι απλά στο δρόμο, βλέπεις ότι αυτή η Επανάσταση ζει και συνεχίζει και έχει πολύ ζωή μέσα της, τόση πολύ που φτάνει να δώσει και σε μας.
Aπόσπασμα του άρθρου με τίτλο: Eίναι “Δούρειος Ίππος” οι ξένες επενδύσεις και η αυτοαπασχόληση στην Κούβα; που δημοσιεύτηκε πρώτη φορά στο www.kordatos.org και περιλαμβάνεται στην αφιερωματική έκδοση για τα 60 χρόνια της Κουβανικής Επανάστασης του περιοδικού "Μαρξιστική Σκέψη".
Oλόκληρο (pdf): ΕΔΩ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου