Στέργιος Κατσαρός: Viva Cuba Libre !

Ο Στ. Κατσαρός με τον πρέσβη της Κούβας στην Αθήνα

 Οsvaldo Jesus Cobacho Martinez 

Υπάρχουν και κάποιοι σύντροφοι που κατηγορούν τον Φιντέλ σαν δικτάτορα και εξουσιαστή, για καταπίεση ομοφυλοφίλων ή αντιπολιτευομένων. Δεν είναι ακριβώς έτσι. Για τον Φιντέλ έχω να πω ό,τι είπα πριν. Το έργο της κουβανικής επανάστασης δεν ήταν έργο μιας ομάδας σαράντα ατόμων που αποβιβάστηκαν από το «Γκράνμα», που έμειναν δώδεκα και που δεν ξεπέρασαν τους χίλιους διακόσιους, ώστε να ρίξουν μια δικτατορία και να καθορίσουν τις κατοπινές εξελίξεις.

Αν ισχυρίζεσαι κάτι τέτοιο σημαίνει ότι νομίζεις πως το κοινωνικό γίγνεσθαι καθορίζεται από μια φωτισμένη πρωτοπορία και η συμμετοχή του λαού είναι αμελητέα. Πάντως, για να πούμε τα πράγματα με τ’ όνομά τους, πράγματι υπήρξε εκεί μια προκατάληψη για τους ομοφυλόφιλους, αλλά όχι η διαπόμπευση που έγινε σε κάποιες γυναίκες, εδώ, από τους κατακριτές του Κάστρο.

Τελειώνοντας, ήθελα να πω στους συντρόφους που διαμαρτύρονται ότι αυτή είναι η μοίρα του επαναστάτη. Είναι σαν τον Σίσυφο, προσπαθεί να ανεβάσει τον βράχο στην κορυφή του Ολύμπου, να καθίσει επάνω και να φυσήξει τον καπνό του πούρου του στη μούρη του μεγάλου αφέντη και γιάνκη Δία.

Εφημερίδα των Συντακτών - 5/12/2016

Ολόκληρο το άρθρο:

Πολλοί αγωνιστές της Αριστεράς θαύμαζαν στη δεκαετία του ’60 και του ’70 την προσωπικότητα του Κάστρο και του Γκεβάρα, ελάχιστοι όμως επιχείρησαν να ακολουθήσουν το παράδειγμά τους. Ανάμεσα στους ελάχιστους ξεχωρίζει ο Στέργιος Κατσαρός, που έφτασε μέχρι την Κούβα, μόνος του, για να ανακαλύψει τα χνάρια του κομαντάντε, και επέστρεψε στην Ελλάδα της χούντας για να στήσει το δικό του αντάρτικο, πριν καταλήξει στη φυλακή με καταδίκη σε ισόβια.

Στις αρχές της δεκαετίας του ’60 η Κούβα και οι ηγέτες της, Κάστρο και Γκεβάρα, ασκούσαν ιδιαίτερη έλξη στο ελληνικό αριστερό κίνημα. Σήμερα, ο Στέργιος Κατσαρός γράφει στην «Εφ.Συν.» μια μικρή παρέμβαση στον απόηχο του θανάτου του Φιντέλ Κάστρο. Α.Ψ.

Το κείμενο που ακολουθεί είναι απόσπασμα από το βιωματικό αφήγημα του Στέργιου Κατσαρού, «Εγώ ο προβοκάτορας, ο τρομοκράτης» (εκδ. Μαύρη Λίστα, Αθήνα 1999).

Η αδημονία μου να επισκεφτώ την Αβάνα δεν είχε τα ίδια κίνητρα που οδηγούσαν τους οπαδούς του ΚΚΕ και γενικά τους αριστερούς να επισκεφτούν τη Μόσχα, που λίγο-πολύ έμοιαζαν με την επιθυμία ενός μουσουλμάνου να επισκεφτεί τη Μέκκα ή ενός χριστιανού να επισκεφτεί του Αγίους Τόπους. Οχι, δε μ’ ενδιέφερε να κάνω αυτό το ταξίδι για να θαυμάσω “τα επιτεύγματα του σοσιαλισμού” ούτε και να αποχτήσω τον τίτλο του “χατζή”.

Ημουν πολύ καλά πληροφορημένος, τόσο για τις κατακτήσεις της επανάστασης όσο και για τις αδυναμίες του καθεστώτος. Αδυναμίες που προέρχονταν από τον ασφυκτικό αποκλεισμό που της είχαν επιβάλει οι ΗΠΑ. Επίσης, δεν έτρεφα αυταπάτες ότι μπορούσα να βοηθήσω την Κούβα να ξεπεράσει αυτές τις αδυναμίες κόβοντας ζαχαροκάλαμο ή χτίζοντας σπίτια.

Πιο αποτελεσματικά θα μπορούσε να βοηθηθεί για να κρατηθεί ζωντανή η επανάσταση στην Κούβα με την επέκταση της επανάστασης σε άλλες χώρες. Να δημιουργηθούν “και ένα και δύο και πολλά Βιετνάμ”, όπως έλεγε ο Γκεβάρα. Δε θα μου ήταν καθόλου δυσάρεστο -το αντίθετο μάλιστα- αν έπαιρνα μέρος σε κάποια αποστολή στη Λατινική Αμερική. Επίσης θα μπορούσα ν’ αποχτήσω γνώσεις που θα με βοηθούσαν στον αγώνα ενάντια στη δικτατορία, αν αποφάσιζα να γυρίσω στην Ελλάδα.

[...] Επιστρέφοντας και καθώς το αεροπλάνο απογειωνόταν, άρχισε να διακρίνεται η νησιώτικη φύση της Κούβας. Μίκραινε διαρκώς μέχρι που έγινε ένα μικρό στίγμα. Πόσο μικρή είναι αλήθεια! Και όμως, το μικρό αυτό νησάκι έχει μια φοβερά δυσανάλογη αίγλη σ’ ολόκληρο τον πλανήτη. Το επαναστατικό θράσος των ηγετών της, τα επιτεύγματα της επανάστασης στην υγεία, την παιδεία και την εθνική αξιοπρέπεια την έκαναν σύμβολο για εκατομμύρια ανθρώπους σ’ όλες τις χώρες του κόσμου.

Μου ήρθε στο μυαλό ένα τραγούδι που το ’λεγαν οι αντιδραστικοί Κουβανοί φυγάδες, αλλά όμως είχε τη δική του αυτόνομη αξία και ταίριαζε στην περίπτωση:

Cuando salí de Cuba

estuvo aquí y mi corazón.

(Οταν έφυγα από την Κούβα, έμενε εκεί η καρδιά μου)

Δεν είχα καμιά πρόθεση να πω τίποτα για τον θάνατο του Φιντέλ, για δύο λόγους. Πρώτα, γιατί ψάχνοντας την ιστορία των επαναστάσεων από την εποχή των ζηλωτών στη Γαλιλαία μέχρι σήμερα έχω καταλήξει στο συμπέρασμα ότι ο ρόλος της προσωπικότητας είναι περιορισμένος.

Είναι οι λαοί που διαμορφώνουν τις εξελίξεις. Οι αρχηγοί είναι εφευρέσεις για να βρίσκουν οι δικαστές της κάθε εποχής κατεστημένου βάση για να στηρίξουν ποινές ή κάποιοι άλλοι για να υπεξαιρέσουν τη δόξα. Το ζήτημα αυτό δεν είναι τόσο απλό - αλλού έχω γράψει αρκετά.

Επίσης, επειδή έχω συναισθηματική σχέση με τον λαό της χώρας, δεν θα ήθελα να μιλήσω. Αυτό όμως που με κέντρισε να γράψω, ήταν αυτός ο οχετός της προκλητικής άγνοιας ή -το χειρότερο- της απύθμενης υποκρισίας που θεωρώ ότι δεν στρέφεται κατά του Φιντέλ αλλά ενάντια στη συντριπτική πλειονότητα του κουβανικού λαού.

Από την άλλη μεριά, οι χλιαρές αντιδράσεις των υποστηρικτών· κορυφαίο παράδειγμα το δίδυμο Ζουράρι - Πορτοσάλτε. Ενας μαλάκας, για να χρησιμοποιήσω το γλωσσικό ύφος, και ένας μανιασμένος υποκριτής που θα ήθελα να του πω ότι η υποκρισία μπορεί να μη συγκαταλέγεται στα εφτά θανάσιμα αμαρτήματα, τα οποία άλλωστε έχουν ισχύ, αφού έχουν λεχθεί από ανθρώπους, ενώ αντίθετα ο Ιησούς από τη Ναζαρέτ είπε ότι η υποκρισία είναι το μοναδικό θανάσιμο αμάρτημα που δεν δικαιολογεί να γίνεις υποκριτής για να εξασφαλίσεις τη φασουλάδα σου. «Ουαί υμίν γραμματείς και φαρισαίοι υποκριταί» (κατά Ματθαίο κεφ. 23).

Μιλάνε για ανθρώπινα δικαιώματα ποιοι; Οι εκπρόσωποι μιας τάξης που γεννήθηκε με τις μπαγιονέτες και την γκιλοτίνα, που βύθισαν τον πλανήτη στο αίμα για να τον ληστέψουν, που εξόντωσαν εβδομήντα εκατομμύρια ανθρώπους μόνο σε δύο σε πολέμους. Τι να πρωτοθυμηθεί κανείς; Τη Χιροσίμα, τη Δρέσδη, τη Γιουγκοσλαβία, που κατάλαβαν μετά από τόσα χρόνια ότι ο Μιλόσεβιτς δεν ήταν υπεύθυνος για τη σφαγή στη Σρεμπρένιτσα;

Ισως να πει κάποιος «τι σκαλίζεις τώρα;» Ναι, αλλά δεν έχουν σταματήσει ακόμα - δείτε τη Συρία. Χειρότερα είναι αυτά που ετοιμάζουν για αύριο. Το σύστημα αυτό έχει προ πολλού φάει τα ψωμιά του και στον χαμό ίσως παρασύρει στον γκρεμό του και τον πλανήτη.

Δεν είναι αλήθεια ότι κάποιοι κακοί μπορούν να εξαπατήσουν εκατομμύρια απλούς ανθρώπους, για να μην παραπέμψω στη διαλεκτική του δούλου και του αφέντη του Χέγκελ, που είναι κομμάτι δύσκολο, αρκεί να αναφέρω τι είπε η Χάνα Αρεντ στη δίκη του Αϊχμαν για την κοινοτοπία του κακού. Τον κοινωνικό δαρβινισμό δεν τον δημιουργεί κάποια θεωρία.

Αντίθετα, είναι η θεωρία που περιγράφει αλλά με μια υπαρκτή διάθεση που προϋπάρχει στη στάση και συμπεριφορά του απλού κόσμου κάτω από κάποιες καταστάσεις. Δεν λέω ότι ο Αϊχμαν δεν είχε ευθύνη και ούτε η Αρεντ έλεγε κάτι τέτοιο. Απλά στη θέση του θα μπορούσε να είναι κάποιος άλλος Γερμανός, ενώ πολύ λίγοι θα αποκλείονταν εκείνη την εποχή. Αυτό δεν σημαίνει ότι διαχρονικά κάθε Γερμανός είναι ένας υποψήφιος Αϊχμαν - και υπήρξαν δεκάδες χιλιάδες Γερμανοί που η παρέα αυτού του κτήνους εξόντωσε.

Υπάρχουν και κάποιοι σύντροφοι που κατηγορούν τον Φιντέλ σαν δικτάτορα και εξουσιαστή, για καταπίεση ομοφυλοφίλων ή αντιπολιτευομένων. Δεν είναι ακριβώς έτσι. Για τον Φιντέλ έχω να πω ό,τι είπα πριν. Το έργο της κουβανικής επανάστασης δεν ήταν έργο μιας ομάδας σαράντα ατόμων που αποβιβάστηκαν από το «Γκράνμα», που έμειναν δώδεκα και που δεν ξεπέρασαν τους χίλιους διακόσιους, ώστε να ρίξουν μια δικτατορία και να καθορίσουν τις κατοπινές εξελίξεις.

Αν ισχυρίζεσαι κάτι τέτοιο σημαίνει ότι νομίζεις πως το κοινωνικό γίγνεσθαι καθορίζεται από μια φωτισμένη πρωτοπορία και η συμμετοχή του λαού είναι αμελητέα. Πάντως, για να πούμε τα πράγματα με τ’ όνομά τους, πράγματι υπήρξε εκεί μια προκατάληψη για τους ομοφυλόφιλους, αλλά όχι η διαπόμπευση που έγινε σε κάποιες γυναίκες, εδώ, από τους κατακριτές του Κάστρο.

Τελειώνοντας, ήθελα να πω στους συντρόφους που διαμαρτύρονται ότι αυτή είναι η μοίρα του επαναστάτη. Είναι σαν τον Σίσυφο, προσπαθεί να ανεβάσει τον βράχο στην κορυφή του Ολύμπου, να καθίσει επάνω και να φυσήξει τον καπνό του πούρου του στη μούρη του μεγάλου αφέντη και γιάνκη Δία.