Daniel Santos, ένας θρύλος της λατινοαμερικάνικης μουσικής

Pedro de la Hoz

Granma

Οι κουβανοί έχουμε τον Benny Moré, οι πορτορικάνοι τον Daniel Santos, αλλά άμα το δούμε καλύτερα, θα πρέπει να διαμορφώσουμε διαφορετικά αυτή την θεώρηση. Κουβανοί, πορτορικάνοι, δομινικάνοι, βενεζολάνοι, μεξικάνοι, κολομβιάνοι, ο κόσμος που ζει στο El Barrio της Νέας Υόρκης, όλοι οι λατινοαμερικάνοι και οι πολίτες του κόσμου που νοιώθουν το αίμα τους να κοχλάζει στον ρυθμό των τροπικών χορών και στη συναισθηματική μουσική του Bolero, θεωρούν τον Benny και τον Daniel σαν τους πιο ριζωμένους και με μεγάλη διάρκεια μύθους της λαϊκής μουσικής του 20ου αιώνα. 


Δεν είναι τυχαίος ο παραλληλισμός. Και οι δύο τραγουδούσαν σαν θεοί , κέρδισαν την προτίμηση ενός ευρύτατου κοινού, ξεπέρασαν τα σύνορα των χωρών καταγωγής τους και δημιούργησαν τα δικά τους στυλ. Και οι δύο τροφοδότησαν με την αύρα του θρύλου τη ζωή τους. Με μια διαφορά, ο Benny πέθανε νέος ενώ ο Daniel,όχι.

Αλλά αν πρόκειται για το θρύλο, αυτός του Daniel, είναι πρωταγωνιστής σε αυτό το γραπτό μνήμης. Ο γιορτασμός των 100 χρόνων από τη γέννηση του Daniel Santos, σκοντάφτει στη δυσκολία να καθοριστεί αν ήταν στις 5 ή στις 6 Φλεβάρη 1916, η πρώτη μέρα της ζωής του. Πάντως, γεννήθηκε στο Σάντουρκ, στην περιοχή Τρεσλαγέρες, από πατέρα μαραγκό και μάνα μοδίστρα, μετανάστες τη δεκαετία του 20 στη Νέα Υόρκη.

Σε αυτή την πόλη έζησε την εφηβεία του και φτάνοντας στη μουσική, εντάχθηκε σε ένα τρίο νέων που έπαιζαν σε γάμους και βαφτίσια και μετά σε ένα χορευτικό στο Μπρούκλιν μέχρι το 1938. Τότε, ο Pedro Flores, συνθέτης του bolero Obsesión (Εμμονή), τον άκουσε στο Cuban Casino του Μανχάταν και τον πήρε στο κουαρτέτο του.

Από τότε ασχολήθηκε επαγγελματικά με την μουσική και έκανε τις πρώτες του ηχογραφήσεις. Σύντομα βρέθηκε στους τραγουδιστές της ορχήστρας του Xavier Cugat, αλλά η καριέρα του διακόπηκε όταν τον κάλεσαν να υπηρετήσει στον στρατό των ΗΠΑ, στην εκστρατεία ενάντια στους Γιαπωνέζους στον Ειρηνικό. Βεβαίως, το τραγούδι του Despedida (Aποχαιρετισμός) απαγορεύτηκε να παίζεται στο ραδιόφωνο, εξ αιτίας του ότι αποθάρρυνε την επιστράτευση. Μια άλλη σειρά απαγορεύσεων θα προερχόταν λίγο μετά, καθώς σαν θαυμαστής του Pedro Albizu Campos, θα ηχογραφούσε διάφορα έργα υπέρ της ανεξαρτησίας του Πουέρτο Ρίκο.

Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, εργάστηκε στη Νέα Υόρκη, στο Πουέρτο Ρίκο και στην Δομινικανή Δημοκρατία. Σε αυτή τη χώρα, είχε μια τυχαία συνάντηση με τον Amado Trinidad, o oποίος του έκανε συμβόλαιο για να τραγουδήσει στο RHC Canal Azul στην Αβάνα. Η Κούβα μπήκε καθοριστικά στη ζωή του Danel Santos και παρέμεινε στη χώρα, για μεγάλα ή μικρά διαστήματα, από το 1948 μέχρι το 1961, κάνοντας ηχογραφήσεις, παρουσιάσεις στο ραδιόφωνο, εμφανίσεις σε θέατρα και νυκτερινά κέντρα.

Τραγούδησε με το συγκρότημα Casino και το Los Jovenes del Cayo και έφτιαξε τη δική του ορχήστρα για να παίξει στο Radio Progreso, όπου εκεί πήρε το ένα από τα δύο παρατσούκλια που θα αποτελούσαν μεγάλο μέρος της παρουσίας του, το “Εl Anacobero”, για να ερμηνεύσει την ομώνυμη guaracha (είδος χορού) του Andres Tallada. To άλλο, το “El Jefe” (ο αρχηγός), το χρωστάει στην Κολομβία, την εποχή που έπαιζε σε μπαρ και καντίνες.

Όμως στην κορύφωση της πορείας του, ενώθηκε για πάντα με την κουβανική μουσική κουλτούρα, καθώς τον Οκτώβρη του 1948 εντάχθηκε για πρώτη φορά στο μυθικό συγκρότημα Sonora Matancera, στο οποίο παρέμεινε μέχρι το 1953. Ωστόσο και μετά, ηχογράφησε πάνω από μια φορά με το συγκρότημα του Rogelio Martinez μέχρι που το 1989, άρρωστος πια, γιόρτασε τα 65 χρόνια του Sonora Matancera στο Κάρνεγι Χολ και το Σέντραλ Πάρκ της Νέας Υόρκης, έχοντας ήδη στο ενεργητικό του 81 μουσικά κομμάτια με το συγκρότημα.

O Daniel Santos είναι η φωνή του Dos gardenias, της Isolina Carrilo και από εκεί αναδεικνύεται με τα Εl tíbiritába, Bigote de gato, Levanta Borinquen, Carolina Cao, Donde va José, Qué humanidad, Sabrosito, Rumberos vamos a la rumba και το Εl canta, αφιερωμένο στον Sindo Garay.

Kαι πάνω απ' όλα, η φωνή του ανέβηκε στη Sierra Maestra, ηχογραφώντας στα τέλη του 1957 στο Καράκας, το τραγούδι-ύμνο που συντρόφευε την απελευθερωτικό αγώνα με επικεφαλής τον Επαναστατικό Στρατό και τον ηγέτη του Φιντέλ Κάστρο.

Εν τω μεταξύ, ο Daniel συνέχισε να τραγουδά εδώ κι εκεί, στα πιο διαφορετικά μέρη. Σχεδόν χωρίς δυνάμεις πια, τραγουδούσε μέχρι τα ογδόντα του. Μέχρι που στις 27 Νοέμβρη του 1992, πέθανε σε μια μικρή κωμόπολη κοντά στο Ορλάντο, στη Φλόριδα.

Ο κολομβιανός συγγραφέας Hermando Calvo Ospina, θυμάται:”H σωρός του μεταφέρθηκε στο νησί του και τάφηκε στο νεκροταφείο Μαρία Μαγδαληνή της πρωτεύουσας, κοντά στους τάφους του Pedro Flores και του Αlbizu Campos. Με τρόπο εμβληματικό, το φέρετρο και ο τάφος του σκεπάστηκαν με τη σημαία του Πουέρτο Ρίκο”.